村意遠
誰令布穀叫炎天
暑圍纏
草蕃園
花飄葉落
鳥噪鬧連綿
夜裡小螢爭閃爍
風又起
聽琴絃
THÔN Ý VIỄN
Thuỳ linh bố cốc khiếu viêm
thiên
Thử vi triền
Thảo phiền viên
Hoa phiêu diệp lạc
Điểu táo náo liên miên
Dạ lí tiểu huỳnh tranh thiểm thước
Phong hựu khởi
Thính cầm huyền
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 24/4/2025
Bố cốc 布穀: một loại chim gần giống chim bồ
câu, lông màu xám, phần bụng có vằn ngang, chân có 4 ngón, hai ngón hướng về
phía trước, 2 ngón hướng về phía sau. Khoàng trước sau tiết Mang chủng 芒种 (khoảng đầu tháng 6 dương lịch),
dường như cả ngày đêm ta đều có thể nghe chim kêu, đặc điểm tiếng kêu là cứ 4
tiếng một hồi, nghe như “bố cốc bố cốc”.
Bố
cốc còn có biệt danh là tử quy 子规, đại đỗ quyên 大杜鹃, thường dịch là chim cuốc.
“Theo
Đỗ Chiêu Đức, Con Cuốc ta còn gọi là Chim Quấc, đồng âm với chữ Quốc” là Nước;
tên chữ Nho là Chim Đỗ Quyên với thành ngữ “Đỗ Quyên đề huyết”.”
https://nhamyngocsuong.blogspot.com/2019/03/ien-tich-van-hoc-con-cuoc-goi-he-o.html
Viêm thiên 炎天: “Viêm” 炎 là nóng, mùa hạ thời tiết nóng bức
nên mượn “viêm thiên” để chỉ mùa hạ.
Thử 暑: nóng.
Táo 噪: (tiếng chim kêu) huyên náo, ồn
ào.
Tiểu huỳnh 小螢: đom đóm.
Thiểm thước 閃爍: lập loè, lấp lánh.
Bài
từ này phỏng dịch theo bài “Vào hè” của Dương Bá Trạc (Việt Nam).
Ai xui con cuốc gọi vào hè
Cái nóng nung người, nóng nóng
ghê.
Ngõ trước, vườn sau um những cỏ,
Vàng phai, thắm nhạt ngán cho
huê.
Đầu cành kiếm bạn, oanh xao xác,
Trong tối đua bay, đóm lập loè.
May được nồm nam cơn gió thổi,
Đàn ta ta gảy khúc Nam nghe.
Thiếu Sử trong bài Ai là
tác giả bài “Vào hè” đăng trên tạp chí Kiến thức ngày nay số 740, ngày
1-3-2011, mục Trà dư tử hậu (tr. 45, 46, 133), thì bài này là của Dương Bá
Trạc, in trong tập thơ Nét mực tình (NXB Đông Tây, Hà Nội, 1937).
Cũng
theo bài viết này thì hai câu 4 và 5 của bài thơ như sau:
Hồng rơi thắm rụng tiếc cho huê.
Trên cành gọi bạn chim xao xác,
https://taodan.vn/tho/duong-ba-trac/vao-he-duong-ba-trac-4968.html
Dương Bá Trạc 楊伯濯 (1884 – 1944): hiệu Tuyết Huy 雪輝, người tỉnh Hưng Yên. Ông là nhà cách mạng, nhà báo, nhà văn Việt Nam thời Pháp thuộc.
Tạm dịch
Ai xui chim bố cốc gọi hè về,
Cái nóng bủa vây,
Trong vườn cỏ mọc đầy.
Hoa bay lá rụng
Bầy chim kêu liên miên huyên
náo.
Trong đêm tối đom đóm tranh nhau
lập loè
Gió nồm đã nổi,
Lắng nghe tiếng đàn cầm.