一七令
竹
斜暉
朝旭
雨搖聲
霜潤綠
骨氣高雅
何曾屈曲
春日總青青
冬天常郁郁
堅强毅然君子
瀟灑風流不俗
子猷蘇軾果無疑
繞舍四時癡種竹
NHẤT THẤT LỆNH
Trúc
Tà huy
Triêu húc
Vũ dao thanh
Sương nhuận lục
Cốt khí cao nhã
Hà tằng khuất khúc
Xuân nhật tổng thanh thanh
Đông thiên thường úc úc
Kiên cường nghị nhiên quân tử
Tiêu sái phong lưu bất tục
Tử Du, Tô Thức quả vô nghi
Nhiễu xá tứ thời si chủng trúc.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/4/2025
Tử Du 子猷: tức Vương Huy Chi 王徽之 (năm 338 – năm 386)
Tử Du 子猷 là tên tự , người Lâm Nghi 臨沂 Lang Da 琅琊
(nay thuộc thành phố Lâm Nghi 臨沂
tỉnh Sơn Đông 山東), danh sĩ
thời Đông Tấn. Ông là thư pháp gia, con thứ 5 của Thư Thánh Vương Hi Chi 王羲之.
Trong Thế thuyết tân ngữ 世說新語có chép câu chuyện “Tử
Du ái trúc” 子猷愛竹 (Tử Du yêu trúc):
王子猷 尝暂寄人空宅住, 便令种竹. 或问: “暂住何烦尔?”王啸咏良久, 直指竹曰: “何可一日无此君?”
Vương Tử Du thường tạm
kí nhân không trạch trú, tiện lệnh chủng trúc. Hoặc vấn: “Tạm trú hà phiền
nhĩ?” Vương khiếu vịnh lương cửu, trực chỉ trúc
viết: “Hà khả nhất nhật vô thử quân?”
(Vương Tử Du từng ở nhờ gian nhà trống của một người khác, vừa
bước vào đã sai trồng trúc. Có người hỏi rằng: “Ở tạm mà sao lại phiền phức như
vậy?” Vương Tử Du ngâm vịnh hồi lâu sau đó chỉ vào cây trúc nói rằng: “Làm sao
có thể một ngày mà không có anh này được?”)
Người đời sau cũng dùng “thử quân” 此君để chỉ trúc.
Tô Thức 蘇軾 (năm 1037 – năm 1101): tự
Tử Chiêm 子瞻, một tự khác là Hoà Trọng 和仲, hiệu Đông Pha cư sĩ 東坡居士, Thiết Quan Đạo Nhân thiết鐵冠道人.
Ông là Văn học gia, chính trị gia, nghệ thuật gia thời Bắc Tống. Ở bài “Ư Tiềm tăng Lục Quân hiên”於潜僧绿筠轩 Tô
Thức viết rằng:
宁可食无肉,
不可居无竹
无肉令人瘦, 无竹令人俗
人瘦尚可肥, 士俗不可医
傍人笑此言,
似高还似痴
若对此君仍大嚼, 世间那有扬州鹤?
Ninh khả thực vô nhục, bất khả cư vô trúc
Vô nhục linh nhân sấu, vô trúc linh nhân tục
Nhân sấu thượng khả phì, sĩ tục bất khả y
Bàng nhân tiếu thử ngôn, tự cao hoàn tự si
Nhược đối thử quân nhưng đại tước, thế gian na hữu Dương Châu hạc
(Thà ăn cơm không có
thịt chứ không thể ở mà không có trúc
Không có thịt làm cho
người hoá gầy, không có trúc khiến cho người hoá tục
Người gầy thì có thể
mập lại, chứ kẻ sĩ đã tục rồi thì không thể chữa trị được
Tục sĩ cười những lời
này, phải là như thanh cao mà cũng là như si ngốc
Nếu đối diện với trúc mà lòng vẫn luôn ham món ngon, thì trên thế gian này làm gì có người cưỡi hạc đi đến Dương Châu)
Tạm dịch
Trúc.
Chiều tà,
Sáng sớm.
Mưa rơi lay tiếng,
Sương thắm lá xanh.
Cốt khí trúc cao nhã,
Chưa từng cong khuất.
Ngày xuân trúc tươi xanh,
Ngày đông cũng luôn tươi tốt.
Kiên cường nghị nhiên, trúc xứng
danh quân tử,
Tiêu sái phong lưu không hề thô
tục.
Không nghi ngờ gì, Vương Tử Du,
Tô Thức đã từng yêu thích,
Nên quanh nhà bốn mùa luôn trồng
trúc.