VÌ SAO KIẾN TRÚC HOÀNG GIA
DÙNG “HỒNG TƯỜNG HOÀNG NGOÔ
Người
Trung Quốc rất chuộng màu đỏ, bởi vì màu đỏ mang ý nghĩa cát tường, hỉ khánh.
Những người sinh trưởng trong hoàng thành đều biết, tường đỏ ngói lưu li vàng
là kiến trúc mang tính tiêu chí khí phái nhất của hoàng thành. Đi thăm các cố
đô, dường như đều có đặc điểm này. Tường đỏ ngói vàng (hồng tường hoàng ngoã 红墙黄瓦) tại sao lại nhận được sự yêu thích của hoàng gia như
thế?
Đế
vương thời cổ, không chỉ tô vẽ cho bản thân mình sự thần bí, nhằm thể hiện sự
thần thánh của mình không thể xâm phạm, ngay cả nơi cư trú cũng khắp nơi cần thể
hiện sự tôn quý, nhân đó mà màu đỏ cao quý cát tường luôn được các đế vương cổ
đại ấn định làm chủ sắc cho cung điện. Vương cung triều Chu thế kỉ 11 trước
công nguyên đã dùng màu đỏ tu sức cung điện. Đến triều Hán, Hán Cao Tổ 汉高祖 lấy
danh xưng “Xích Đế chi tử” 赤帝之子, đem màu hồng định
thành màu sắc ngự dụng.
Trong học
thuyết Ngũ hành, thổ ở vị trí trung ương, có sắc vàng. Theo nguyên lí tương
sinh tương khắc, xích hoả với hoàng thổ tương sinh, là cát tường.
Đầu thời
Đường, Đường Cao Tổ 唐高祖quy định dân gian không được dùng màu đỏ màu vàng để
may áo, hoàng bào là trở trời chuyên dụng của hoàng đế. Đường Cao Tổ còn quy định
màu vàng là quý sắc, mọi thứ trong dân gian không được dùng màu vàng.
Thời Bắc
Tống, Tống Nhân Tông 宋仁宗ban bố pháp lệnh,
đem màu vàng định làm sở hữu của hoàng gia, màu vàng cũng trở thành màu của
chân long thiên tử, chủ đề sắc. Cho nên, nơi ở của hoàng đế hai màu đỏ và vàng
chiếm đa số, “hồng tường hoàng ngõa, kim bích huy hoàng” 红墙黄瓦, 金碧辉煌.
Ngoài
hoàng cung ra, chúng ta còn có thể thấy một số tự miếu, cung quán cũng đều có
kiến trúc tường đỏ ngói vàng như thế, lẽ nào tường đỏ ngói vàng chẳng phài là
chuyên lợi của hoàng gia? Đế vương thời cổ đương nhiên là vị vương của thế
gian, nhưng ông ta cũng tôn sùng thần minh, nhân đó mà những nơi cung phụng tế
tự thần minh, đương nhiên cũng phải bỏ chút công phu để thể hiện lòng thành. Đặc
biệt là cung quán phụng thờ Ngọc Hoàng Đại Đế, tự nhiên có thể hưởng được quy
cách hoàng thất. Ngoài ra, một số tự viện hoàng gia, cũng có thể sử dụng tường
đỏ ngói vàng.
Trong dân gian thời cổ ở Trung Quốc, phong cách kiến trúc nhân vì địa phương khác nhau thể hiện đặc điểm khác nhau. Nhưng khu biệt với sự tôn nghiêm hoằng vĩ của hoàng gia, mái nhà và tường của dân gian nhìn chung dùng ngói màu xám tro. Một số đại gia hào môn để thể hiện sự tôn quý của mình, nơi ở cũng phô trương, nhân đó mà chạm trỗ điêu khắc, cũng có ngói lưu li, nhưng nhìn chung không có tường đỏ ngói vàng như hoàng gia.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 27/4/2025
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013