HOA HẠ VÀ VĂN HOÁ HOA HẠ
1- Hoa Hạ
Hoa Hạ 华夏là tên gọi chỉ Trung Quốc thời cổ. Từ “Hoa Hạ”
华夏 được thấy
sớm nhất trong “Thượng thư – Chu thư – Vũ thành” 尚书
- 周书 - 武成:
Hoa Hạ Man Mạch, võng bất suất
tỉ.
华夏蛮貊, 罔不率俾
(Từ Hoa Hạ đến Man Mạch,
không đâu là không noi theo)
Trung nguyên có phục trang đẹp, gọi là “Hoa” 华; có lễ
nghi lớn, gọi là “Hạ” 夏. Hoa Hạ dùng chung với nhau chỉ Trung Quốc.
Hoa Hạ tảo kì do bộ phận các tộc Khương 羌, Di 夷, Nhung 戎, Địch 狄, Miêu 苗, Man 蛮dung hợp mà thành.
Năm
221 trước công nguyên Tần Thuỷ Hoàng 秦始皇kiến lập một quốc gia đa dân tộc lấy Hoa Hạ
làm chủ thể, thực hành “xa đồng quỹ 车同轨 (cuộc sống kinh tế cộng đồng),
thư đồng văn 书同文 (văn tự cộng đồng), hành đồng luân 行同伦 (văn hoá đạo đức cộng đồng)”,
Hoa Hạ bắt đầu trở thành tộc thể ổn định, đặt nền móng ổn định cho sự hình
thành dân tộc Hán.
Thời cận đại sau khi xuất hiện khái niệm “Trung Hoa dân tộc” 中华民族, đã dần lấy “Trung Hoa dân tộc” làm tổng xưng cho các dân tộc ở Trung Quốc.
2- Văn hoá Hoa
Hạ
Văn hóa Hoa Hạ đã sản sinh và phát triển tại lưu vực Hoàng
Hà 黄河 và Trường Giang 长江, lấy nền văn minh của dân tộc Hoa Hạ làm vật
dẫn chủ yếu cho hệ thống truyền thừa. Nội dung chủ yếu là kính thiên tôn tổ,
coi trọng luân lí cương thường, đề xướng nhân nghĩa đạo đức, cường điệu lương
thiện hữu ái, bảo vệ sự hài hoà xã hội.
Về triết học, chính trị, văn học, khái niệm lịch sử cho đến
ẩm thực, phục sức, kiến trúc, âm nhạc, hội hoạ …trong mọi lĩnh vực của cuộc sống
xã hội, đều có lí luận, tập quán, điển chương rõ ràng đặc sắc. Quy phạm và tác
phẩm tồn thế là một hệ thống văn hoá bác đại tinh thâm.
Đại
khái vào khoảng 8000 năm trước, Nghiêu 尧, Thuấn 舜, Vũ 禹, Thương
Thang 商汤, Chu Văn Vương 周文王, Chu Vũ Vương 周武王, Chu Công 周公, Khổng
Tử 孔子, Mạnh Tử 孟子, Lão Tử 老子, Trang Tử 庄子… là những người sáng tạo và truyền thừa kiệt xuất của văn hóa Hoa Hạ trước
đời Tần. Từ đời Hán trở về sau, văn hoá Nho gia trở thành chủ lưu của văn hoá
Hoa Hạ, trở thành gien văn hoá tạo nên tinh thần dân tộc Trung Hoa. Nó không chỉ
là văn hoá chủ thể trong phạm vi Trung Quốc mà còn có ảnh hưởng sâu sắc đối với
văn hoá của các nước chung quanh,
Văn hoá Hoa Hạ 华夏 cũng được gọi là văn hoá Viêm Hoàng 炎黄.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 08/4/2025
Nguồn
TRUNG HOA TRUYỀN THỐNG VĂN HOÁ
GIẢN MINH TỪ ĐIỂN
中华传统文化
简明词典
Chủ biên: Lí Hành KIện 李行健
Bắc Kinh: Trung Quốc đại bách khoa toàn thư xuất bản
xã, 2021