甘州曲
夜來香
年末靜
漏更長
傍窻看月舉壺觴
老酒比瓊漿
酌數盞
閑飲待青陽
CAM CHÂU KHÚC
Dạ lai hương
Niên mạt tĩnh
Lậu canh trường
Bạng song khan nguyệt cử hồ
thương
Lão tửu tỉ quỳnh tương
Chước sổ trản
Nhàn ẩm đãi Thanh dương
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/3/2025
Niên mạt 年末: cuối năm.
Bạng song 傍窻: tựa cửa sổ.
Hồ thương 壺觴: Bình rượu và chén uống rượu.
Về
chữ 觴
Trong
Khang Hi tự điển 康煕字典có chép:
“Đường
vận” 唐韻
phiên thiết là “thức dương” 式陽
“Tập
vận” 集韻,
“Vận hội” 韻會,
“Chính vận” 正韻phiên thiết là “thi dương” 尸羊đều có âm là 商 (thương).
Trong
Thuyết văn 說文giải thích rằng:
Chí thực viết thương, hư viết
chí
觶實曰觴, 虛曰觶
(Cái chí
mà đã có rượu bên trong thì gọi là thương, chưa rót rượu còn để trống không thì
gọi là chí)
“Vận
hội” 韻會cho
rằng, “thương” 觴là
gọi chung các chén uống rượu.
(Thượng
Hải: Thượng Hải thư điếm xuất bản xã, 1985)
“Hán
Việt tự điển” của Thiều Chửu có chép:
1-Cái chén uống rượu.
2-Cái chén đã rót rượu, như “phủng
thương thượng thọ” 奉觴上壽dâng chén rượu chúc thọ.
3-Lạm thương 濫觴: cái mối nhỏ gây nên sự lớn.
Ta quen đọc là “chàng” (tràng /
trường - HCH)
Lão tửu 老酒: rượu để một thời gian lâu.
Quỳnh tương 瓊漿: dùng mĩ ngọc chế thành một loại
thức uống, thường được dùng để ví với rượu ngon.
Thanh
dương 青陽: Nhã xưng của mùa xuân. Trong “Nhĩ
nhã – Thích thiên” 尔雅 - 释天 có ghi:
春为青阳, 夏为朱明, 秋为白藏, 冬为玄英.
Xuân
vi Thanh dương, hạ vi Chu minh, thu vi Bạch tàng, đông vi Huyền anh.
(Mùa xuân gọi là Thanh dương. Mùa hạ gọi là Chu minh, mùa thu gọi là Bạch tàng, mùa đông gọi Huyền anh)
Tạm dịch
Hương đêm bay đến,
Cuối năm yên tĩnh,
Canh đã dài.
Tựa song nhìn trăng nâng chén,
Rượu cũ sánh với quỳnh tương.
Rót vài chén,
Nhàn uống đợi Thanh dương.