Sáng tác: Thu dạ - Sắt sắt thu phong xuy ngạn địch (HCH)

 

秋夜

瑟瑟秋風吹岸荻

孤篷停棹睡江邊

茫茫薄霧籠江上

碧落蟾宮夜不眠

THU DẠ

Sắt sắt thu phong xuy ngạn địch

Cô bồng đình trạo thuỵ giang biên

Mang mang bạc vụ lung giang thượng

Bích lạc thiềm cung dạ bất miên

Huỳnh Chương Hưng

Quy Nhơn 13/02/2025

Sắt sắt 瑟瑟: xào xạc. Thu phong sắt sắt 秋風瑟瑟: gió thu xào xạc.

Địch : một loại cỏ lau. Ngạn địch 岸荻: cỏ lau bên bờ sông.

          Trong “Tì bà hành” 琵琶行của Bạch Cư Dị 白居易có câu:

潯陽江頭夜送客

楓葉荻花秋瑟瑟

Tầm Dương giang đầu dạ tống khách

Phong diệp địch hoa thu sắt sắt

(Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách

Quạnh hơi thu lau lách đìu hiu)

(Theo Phan Huy Vịnh?)

Bồng : mui thuyền được đan bằng phên tre, như xa bồng 車篷 (mui xe), thuyền bồng 船篷 (mui thuyền), cũng được dùng để chỉ con thuyền.

Trạo : mái chèo. Đình trạo 停棹: dừng chèo.

Mang mang 茫茫: mênh mông, bao la.

Lung : trùm lên, phủ lên.

Bích lạc 碧落: Chỉ bầu trời. Đạo giáo gọi thiên giới là “bích lạc”. Trong Trường hận ca 长恨歌của Bạch Cư Dị 白居易có câu:

Thượng cùng bích lạc hạ hoàng tuyền

Lưỡng xứ mang mang giai bất kiến

上穷碧落下黄泉

两处茫茫皆不见

(Trên đến bích lạc dưới đến hoàng tuyền

Cả hai nơi đó đều mênh mông không thấy dấu vết)

Thiềm cung 蟾宮: cũng gọi là “Quảng Hàn cung” 广寒宮là cung điện nơi Thường Nga 嫦娥cư trú trong thần thoại Trung Quốc.

          Theo thần thoại, Hậu Nghệ 后羿xin được thuốc trường sinh bất lão ở chỗ Tây Vương Mẫu 西王母, vợ Hậu Nghệ là Thường Nga sau khi lén uống đã bay lên cung trăng biến ra con cóc (thiềm thừ 蟾蜍), trở thành nguyệt tinh, cho nên người ta gọi Quảng Hàn cung là Thiềm cung, tức mặt trăng.

https://www.zdic.net/hans/%E8%9F%BE%E5%AE%AB

Cung thiềm bóng đã cao giơ

Mải vui bẻ quế ngại thưa thớt nhàn

(“Lưu nữ tướng”)

          Và cũng theo truyền thuyết, trên mặt trăng có cây quế, nên trong thơ văn Việt Nam thường cũng dùng “cung quế” để chỉ mặt trăng.

Cung quế cao xanh đượm khói

Dòng Ngân tĩnh biếc in tàu

(“Hồng Đức quốc âm thi tập”)

(Theo “Tiếng Việt trong thư tịch cổ Việt Nam” quyển 1 của Nguyễn Thạch Giang)

Tạm dịch

ĐÊM THU

Gió thu thổi qua khóm lau bên sông nghe xào xạc,

Thuyền dừng chèo ngủ lại bên sông.

Làn sương mỏng mênh mông phủ lên mặt nước,

Vầng trăng trên trời không ngủ suốt đêm.

 

Previous Post Next Post