KHỔNG DĨNH ĐẠT
Khổng Dĩnh Đạt 孔穎达 (năm 575 – năm 648) Kinh học gia đời Đường, tự Xung Viễn 冲远, người Hành Thuỷ 衡水 Kí Châu 冀州 (nay thuộc Hà Bắc 河北). Ông xuất thân trong một gia đình quan lại của Bắc triều, từng theo học với danh Nho đương thời Lưu Trác 刘焯, nổi tiếng là tinh thông “ngũ kinh” 五經, đối với “Nam học” 南学 “Bắc học” 北学của Kinh học gia thời Nam Bắc triều đều có thành tựu. Sau khi đến với nhà Đường, ông được Lí Thế Dân 李世民mời Văn học quán Học sĩ 文学馆学士 phủ Tần Vương 秦王, trở thành nhân vật trọng yếu trong tập đoàn mưu sĩ của Lí Thế Dân, là một trong “Thập bát Học sĩ” 十八学士 (1) nổi tiếng. Nhậm chức Quốc tử Tế tửu 国子祭酒, ông phụng mệnh Đường Thái Tông chủ biên “Ngũ kinh chính nghĩa” 五經正义, dung hợp những kiến giải của các Kinh học gia nam bắc, hình thành Nghĩa sớ phái 义疏派đời Đường. Đời Đường dùng sách của ông làm tiêu chuẩn để lấy Tiến sĩ trong khoa cử.
Chú của người
dịch
1-Thập bát Học
sĩ 十八学士: Năm Vũ Đức 武德thứ 4 đời Đường Cao Tổ Lí Uyên
唐高祖李渊, Đường
Thái Tông 唐太宗khi còn là Tần Vương 秦王đã lập “Văn học quán” 文学馆, thu nhận
hiền tài, như Đỗ Như Hối 杜如晦, Phòng Huyền Linh 房玄龄, Vu Chí Ninh 于志宁, Tô
Thế Trường 苏世长, Diêu tư Liêm 姚思廉, Tiết Thu 薛收, Chử Lượng 褚亮, Lục Đức
Minh 陆德明, Khổng Dĩnh Đạt 孔穎达, Lí Huyền Đạo 李玄道, Lí Thủ Tố 李守素, Ngu
Thế Nam 虞世南, Thái Doãn Cung 蔡允恭, Nhan Tương Thời 颜相时, Hứa Kính Tông 许敬宗, Tiết
Nguyên Kính 薛元敬, Cái Văn Đạt 盖文达, Tô Úc 苏勖 tổng cộng 18 người làm Học sĩ 学士. Năm Vũ Đức 武德thứ 7, Tiết Thu 薛收mất, triệu
Lưu Hiếu Tôn 刘孝孙bổ sung. Sai Diêm Lập Bản 阎立本vẽ tranh 18 người, Chử Lượng 褚亮viết bài
tán. Những người được Đường Thái Tông tuyền nhập Văn học quán lúc bấy giờ được
gọi là “Đăng Doanh Châu” 登瀛洲, người đời sau gọi là “Thập bát Học sĩ Đăng
Doanh Châu” 十八学士登瀛洲.
https://baike.baidu.com/item/%E5%94%90%E5%8D%81%E5%85%AB%E5%AD%A6%E5%A3%AB/8188770
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 17/02/2025
Nguồn
TRUNG HOA TRUYỀN THỐNG VĂN HOÁ
GIẢN MINH TỪ ĐIỂN
中华传统文化
简明词典
Chủ biên: Lí Hành KIện 李行健
Bắc Kinh: Trung Quốc đại bách khoa toàn thư xuất bản
xã, 2021