Dịch thuật: Khái quát về "Kinh" (tiếp theo) (Quốc học đại cương)

 

 KHÁI QUÁT VỀ “KINH”

(tiếp theo)

Khổng Tử và lục kinh

1-Trước Khổng Tử 孔子đã có lục nghệ - chủ về thuyết này là Chương Học Thành 章学诚, Cung Tự Trân 龚自珍, Chương Bỉnh Lân 章炳麟đời Thanh.

2-Lục nghệ tức trứ tác của Khổng Tử - chủ về thuyết này là Liêu Bình 廖平, Bì Tích Đoan 皮锡端 đời Thanh, nghị luận cũng có căn cứ.

3- Định luận: Lục kinh từ thời Khổng Tử về trước đã có sách, nhưng trải qua sự san định của Khổng Tử, Chu Hi 朱熹đời Tống cho rằng, việc Khổng Tử tán dương “Chu dịch” 周易, san định “Thi” , “Thư” , định lại “Lễ” , ‘Nhạc” , tu sửa “Xuân Thu” 春秋, thì có thể định luận.

Số mục của kinh

-Ngũ kinh 五经: “Thi” , “Thư” , “Dịch” , “Lễ” , “Xuân Thu” 春秋.

-Lục kinh  六经: “Dịch” , “Thi” , “Thư” , “Lễ” , “Nhạc” , “Xuân Thu” 春秋.

-Thất kinh 七经: “Thi” , “Thư” , “Lễ” , “Nhạc” , “Dịch” , “Xuân Thu” 春秋, “Luận ngữ” 论语. (Theo lời chú trong “Hậu Hán thư” 后汉书)

-Cửu kinh 九经: “Dịch” , “Thi” , “Thư” , “Chu lễ” 周礼, “Nghi lễ” 仪礼, “Lễ kí” 礼记, “Xuân Thu Tả thị truyện” 春秋左氏传, “Công Dương truyện” 公羊传, “Cốc Lương truyện” 穀梁传. (Theo “Đường thư” 唐书)

-Thập kinh 十经: “Chu dịch” 周易, “Thượng thư” 尚书, “Mao thi” 毛诗, “Lễ kí” 礼记 ‘Chu quan” 周官, “Nghi lễ” 仪礼, “Xuân thu tả thị truyện” 春秋左氏传, ‘Công Dương truyện” 公羊传, “Cốc Lương truyện” 穀梁传, trên đây mỗi quyển là một kinh, còn “Luận ngữ” 论语 và “Hiếu kinh” 孝经 hợp lại làm một Kinh, tổng cộng là 10 kinh). (Theo Tống thư – Bách quan chí” 宋书 - 百官志)

-Thập nhất kinh 十一经: trong 13 kinh, bỏ “Luận ngữ” 论语, “Mạnh Tử” 孟子.

-Thập nhị kinh 十二经: trong “Trang Tử - Thiên đạo thiên” 庄子- 天道篇, ngoài Lục kinh , gia thêm Lục vĩ 六纬.

-Thập tam kinh 十三经: “Dịch” , “Thi” , “Thư” , “Lễ kí” 礼记, “Lễ nghi” “Chu lễ” “Xuân Thu Tả thị truyện” 春秋左氏传, “Công Dương truyện” 公羊传, “Cốc Lương truyện” 穀梁传, “Luận ngữ” 论语, “Mạnh Tử” 孟子, “Hiếu kinh” , “Nhĩ nhã” 尔雅.

-Thập tứ kinh  十四经: ngoài thập tam kinh ra, thêm “Đại Đới lễ” 大戴礼.

-Nhị thập nhất kinh 二十一经: ngoài 13 kinh ra, Đoàn Ngọc Tài 段玉裁muốn thêm “Đại Đới lễ” 大戴礼, “Quốc ngữ” 国语, “Sử kí” 史记, “Hán thư” 汉书, Tư trị thông giám” 司治通鉴, “Thuyết văn giải tự” 说文解字, “Chu bễ toán kinh” 周髀算经, “Cửu chương toán thuật” 九章算术tổng cộng 21 kinh.

Tứ thư

1-Nguồn gốc

          Từ trong “Lễ kí” , Chu Hi 朱熹lấy ra 2 thiên “Đại học” 大学và “Trung dung” 中庸, thêm “Luận ngữ” 论语, “Mạnh Tử” 孟子hợp thành “Tứ thư” 四书, và đã chú giải, sau được hậu thế tôn sùng.

2-Chủng loại

          -“Luận ngữ” 论语: trứ tác của môn đệ Khổng Tử.

          -“Mạnh Tử” 孟子: trứ tác của Mạnh Tử và môn đệ.

          -“Đại học” 大学: truyền thuyết cho rằng là trứ tác của Tăng Tử 曾子

          -“Trung dung” 中庸: truyền thuyết cho rằng là trứ tác của Tử Tư 子思(Khổng Cấp 孔伋)

                                                                                  (hết)

Huỳnh Chương Hưng

Quy Nhơn 25/02/2025

Nguồn

QUỐC HỌC ĐẠI CƯƠNG

国学大纲

Tác giả: Tạ Vĩ Phong 谢苇丰

Bắc Kinh: Bắc Kinh Lí Công Đại học xuất bản xã, 2017.

Previous Post Next Post