Dịch thuật: Khái quát về "Kinh" (Quốc học đại cương)

 

KHÁI QUÁT VỀ “KINH” 

Ý nghĩa của “Kinh”

1-Tôn xưng

Hán Nho giảng Kinh là thường, cho rằng những gì trình bày trong Kinh đều là những đạo lí muôn đời không thể thay đổi, nếu không xuất phát từ thánh nhân, thì không thể gọi là Kinh .

2-Cộng xưng

Chương Thái Viêm 章太炎cho rằng Kinh đều viết trên trúc giản, dùng chỉ tơ liên kết lại, giống như kinh (sợi dọc) vĩ (sợi ngang) dệt thành tấm vải. Kinh là cộng xưng, không nhất định phải xuất phát từ thánh nhân.

3-Định luận

Chương Học Thành 章学诚đời Thanh thì cho rằng Kinh vào  thời cổ, không hề tôn xưng, đến hậu Nho, nhân vì tôn sùng thánh nhân, không dám xúc phạm, bắt đầu cho Kinh là tôn quý, những lời trong Kinh có thể làm định luận.

Tên gọi “Kinh”

1-Truy ngược lên

          Trước Khổng Tử 孔子, không có danh xưng Kinh . “Hoàng Đế nội kinh” 黄帝内经, “Thần Nông bản thảo kinh” 神农本草经đều là do bách gia tự tôn sùng học thuật của mình, giả thác cổ nhân, dùng Kinh để tôn xưng.

2-Xuất phát từ Khổng Tử

          -Dùng thiên “Kinh giải” 经解 trong “Lễ kí” 礼记để làm chứng cứ, nhưng “Lễ Kí” là do Hán Nho biên định.

          -Dùng câu “ Khổng Khâu chuyên về lục kinh là “Thi” “Thư” “Lễ” “Nhạc” “Dịch” “Xuân Thu” được chép trong “Trang Tử” 庄子làm chứng cứ, nhưng Trang Chu đa phần là ngụ ngôn, ghi chép về Khổng Tử thường xuất phát từ giả thác.

          -Dùng lời trong Vĩ thư 纬书 “Hành tại “Hiếu kinh” (thực hành theo Hiếu kinh), “ngô tác Hiếu kinh” 孝经 (ta soạn ra Hiếu kinh)  làm chứng cứ, những Vĩ thư là nguỵ thư.

3-Xuất phát từ đệ tử của Khổng môn

          Khổng Tử 孔子 mất, học trò đem những lời dạy khẩu truyền của Khổng Tử ghi chép lại thành truyện, về sau tôn lục nghệ mà đích thân Khổng Tử san định là Kinh .

Lục nghệ

1-Dị vật đồng danh

          -Thời cổ lấy lễ , nhạc , xạ , ngự , thư , số làm lục nghệ

          -“Dịch” , “Thư” , “Thi” , “Lễ” ,  “Nhạc” , “Xuân Thu” 春秋cũng có tên là lục nghệ.

2-Chứng minh

          “Thân thông lục nghệ giả thất thập hựu nhị nhân” 身通六艺者七十有二人(bản thân tinh thông lục nghệ có 72 người) trong “Sử kí” 史记, bản tấu “Thất lược” 七略 của Lưu Hâm 刘歆, ở kinh truyện có “Lục nghệ lược” 六艺略, đều lấy lục kinh làm lục nghệ.

3-Biến thiên

          Lục nghệ tức lục kinh, sau “Nhạc kinh” bị huỷ trong ngọn lửa triều Tần, đầu đời Hán cho tìm mà không được nên chỉ còn ngũ kinh là “Dịch” , “Thi” , “Thư” . “Lễ” , “Xuân Thu” 春秋, Hán Vũ Đế 汉武帝  bèn thiết lập Ngũ kinh bác sĩ 经博士. … (còn tiếp)

Huỳnh Chương Hưng

Quy Nhơn 24/02/2025 

Nguồn

QUỐC HỌC ĐẠI CƯƠNG

国学大纲

Tác giả: Tạ Vĩ Phong 谢苇丰

Bắc Kinh: Bắc Kinh Lí Công Đại học xuất bản xã, 2017.

 

Previous Post Next Post