THAM KHÔNG BIẾT CHÁN SẼ RƯỚC HOẠ
Một người
tham không biết chán, cho anh ta vàng bạc anh ta còn oán hận là không được châu
ngọc, phong anh ta tước Công anh ta còn hận không được phong tước Hầu. Loại người
đó tuy thân ở vào địa vị quyền thế hào phú cũng bằng như là một kẻ ăn xin. Một
người biết tự thoả mãn, cho dù có ăn cơm gạo thô cùng rau dại cũng ngon như được
ăn sơn trân hải vị, mặc vải thô cũng ấm như mặc loại áo da cáo da điêu. Loại người này tuy thân là bình
dân, nhưng thực tế lại khoái lạc hơn cả vương công.
Thời cổ
có một vị ẩn sĩ tên Vinh Khải Kì 荣启期 (1), nghèo
đến mức lúc 90 tuổi cũng không lấy một cái đai áo, phải dùng sợi gai xe lại
thành dây để buộc, nhưng ông ta có thể thung dung tiêu sai mà gảy đàn. Học trò
Khổng Tử là Nguyên Hiến 原宪 (2) quần
áo thì vá chằng vá đụp, giày mang thì phía trước phía sau đều rách, nhưng anh
ta vẫn vui vẻ hát ca. Triết họ gia cổ đại Hi Lạp Lạp Nhĩ Tu 拉尔修 (Diogenes
Laertios – ND), trên khuôn mặt luôn có nụ cười, ông hoàn toàn không có dục vọng
hưởng thụ gì, khi ông thấy một đứa bé bên sông dùng tay vốc lấy nước để uống, một
một cách ngon lành, ông liền đem chiếc bát ăn duy nhất của mình vất đi.
Không bỏ đi dục vọng thì sẽ không biết đủ, một người quá tham lam mãi mãi không bao giờ thấy đủ, luôn ở trong tâm trạng khát cầu và đau khổ. Phú ông lưng giắt cả vạn quan tiền có thể vẫn còn có chỗ chưa đủ. Người tránh được đói rét có thể cảm thấy không khiếm khuyết thứ gì. Từ cảm giác tâm lí mà nói, giàu không nhất định là phải có nhiều tiền, chỉ cần biết đủ thì đã là dư dả rồi.
Chú của người dịch
1-Vinh Khải Kì 荣启期 (năm 595 – năm
500 trước công nguyên): Tự Xương Bá 昌伯, ẩn sĩ thời Xuân
Thu, sinh vào đời Chu Định Vương 周定王năm thứ 12 (năm 595
trước công nguyên), mất vào đời Chu Kính Vương 周敬王năm
thứ 20 (năm 500 trước công nguyên), hưởng thọ 96 tuổi.
2-Nguyên Hiến 原宪 (năm 515 trước công nguyên - ?): tự Tử Tư 子思, người Thương Khâu 商丘 nước Tống thời Xuân Thu, học trò của Khổng Tử 孔子, một trong “thất thập nhị hiền”. Nguyên Hiến xuất thần bần hàn, nhưng tính tình cương trực, cả một đời an bần lạc đạo. Khi Khỏng Tử giữ chức Tư khấu nước Lỗ, Nguyên Hiến từng làm gia tể cho Khổng Tử. Khổng Tử cấp cho ông 900 hộc bổng lộc, ông từ chối không nhận. Khổng Tử qua đời, Nguyên Hiến ẩn cư tại nước Vệ.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 26/12/2024
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ
thuật xuất bản xã. 2015