TÀO THAM
Tào Tham 曹参 (? – năm 190 trước công nguyên), Tể tướng thời Hán Huệ Đế 汉惠帝, một trong những hiền tướng triều Tây Hán. Mất vì bệnh.
Tào Tham 曹参 người huyện Bái 沛 (nay là huyện Bái 沛 tỉnh Giang Tô 江苏). Thời trẻ ông là ngục lại huyện Bái 沛 của triều Tần, có
mối quan hệ rất tốt với thượng ti trực tiếp là Tiêu Hà 萧何. Năm 209 trước
công nguyên, ông cùng với Tiêu Hà ủng hộ Lưu Bang 刘邦 khởi binh phản Tần,
từ đó, Tào Tham cũng trở thành một trợ thủ đắc lực của Lưu Bang.
Tào Tham anh dũng thiện chiến, luôn đi trước
sĩ tốt, xung phong hãm trận, lập nhiều chiến công, trước sau được thăng là Thất
đại phu 七大夫, Ngũ đại phu 五大夫, Chấp bạch 执帛, Thích huyện lệnh 戚县令, được ban hiệu là
Kiến Thành Quân 建成君. Năm 207 trước công nguyên, Tào Tham theo Lưu
Bang phạt Tần, công chiếm Vũ Quan 武关, Nghiêu Quan 嶢关, lại đại phá quân Tần tại Lam Điền 蓝田, năm sau vào Hàm
Dương 咸阳, tiêu diệt triều Tần. Ông được thăng làm Chấp
khuê 执珪.
Sau khi Lưu Bang 刘邦 được Hạng Vũ 项羽phong làm Hán Vương 汉王, Tào Tham được
Lưu Bang phong làm Kiến Thành Hầu 建成侯, cùng theo tiến
vào Hán Trung 汉中, được thăng làm Tướng quân 将军. Trong 4 năm cuộc chiến tranh Hán Sở, Tào Tham lại thống lĩnh
quân nam chinh bắc chiến, chiến công hiển hách. Bắt đầu từ năm 205 trước công
nguyên, ông lại được bái với danh nghĩa Tả Thừa tướng左丞相, theo Hàn Tín 韩信trước sau công thủ được 52 huyện của đất Nguỵ và 70 huyện của đất
Tề. Giai đoạn mà Hàn Tín cùng Lưu Bang xuất binh cuối cùng đánh bại Hạng Vũ,
ông nhận mệnh trấn thủ đất Tề, dẹp được thế lực phản Hán của nhóm tàn quân.
Năm 202 trước công nguyên, Lưu Bang xưng Đế,
phong con là Lưu Phì 刘肥 làm Tề Vương 齐王, Tào Tham được
bái làm Tề quốc Tướng quốc 齐国相国, phò tá Lưu Phì
trị lí Tề quốc. Khi Lưu Bang luận công phong thưởng khai quốc công thần, Tào
Tham được phong làm Bình Dương Hầu 平阳侯, xếp sau Tiêu Hà.
Tào Tham suy nghĩ bản thân trải qua trăm trận, bị thương đến 70 chỗ trên thân,
chiến công hiển hách, thế mà lại xếp dưới Tiêu Hà không có chiến công, trong
lòng ông không phục, từ đó có mối hiềm khích với Tiêu Hà.
Sau khi Tào Tham đảm nhiệm việc trị lí nước Tề,
lại trước sau tham chiến công kích đội quân phản Hán của Trần Hi 陈豨, Kình Bố 黥布.
Năm 194 trước công nguyên, vị hoàng đế mới lên
ngôi là Huệ Đế 惠帝 cải cách quan chế, Tào Tham được đổi xưng là
Tề quốc Thừa tướng 齐国丞相. Tề quốc là đại
phong quốc có 70 toà thành thị, Lưu Phì đương thời hãy còn niên thiếu, nhiệm vụ
nặng nề trị lí nước Tề rơi xuống đôi vai Tào Tham. Ông mời đến những bậc trưởng
giả có thanh vọng trong nước cùng nho sĩ, thỉnh giáo họ việc trị lí đất nước.
Các thuyết của trưởng giả, nho sĩ khác nhau, mối người có điểm riêng của mình,
trong nhất thời Tào Tham không biết phải nghe ai. Nghe nói ở Giao Tây 胶西có một vị tên là Cái Công 盖公, tinh thông đạo
Hoàng Lão 黄老, ông liền sai sứ dùng hậu lễ đi mời. Cái Công
cho rằng như hiện nay sau đại loạn, xã hội bị tổn hại, dân sinh điêu tệ, nên thực
hành chính sách thanh tĩnh vô vi, để dân nghỉ ngơi, khôi phục nguyên khí của xã
hội. Tào Tham vô cùng tán thưởng, theo đó mà chế định, thực hành chính sức “vô
vi nhi trị” 无为而治 hưu dưỡng sức dân. Tào Tham nhậm chức Tề tướng
9 năm, khiến kinh tế nước Tề được khôi phục và phát triển, xã hội ổn định, được
trong triều ngoài nội xem là hiền tướng.
Năm 193 trước công nguyên, Tiêu Hà bệnh và qua
đời, Tào Tham liệu định Huệ Đế nhất định sẽ nhậm mệnh ông thay Tiêu Hà làm Tướng,
ông vui mừng giục gia đinh nhanh chóng chuẩn bị hành trang, nói rằng:
-Ta nhanh phải nhanh chóng vào triều nhậm
chức Tướng.
Quả nhiên, mấy ngày sau sứ giả đến truyền đạt
chiếu mệnh, bái ông làm Tướng quốc 相国. Trước lúc lên đường,
ông dặn dò người kế nhiệm ông phải tiếp tục chấp hành chính sách vô vi nhi trị,
tránh thực hành nghiêm hình, pháp luật hà khắc …..
(còn tiếp)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 05/12/2024
Nguyên tác Trung văn
TÀO THAM
曹参
Trong quyển
TRUNG QUỐC LỊCH ĐẠI TỂ
TƯỚNG LỤC
中国历代宰相录
Chủ biên: Dương Kiếm
Vũ 杨剑宇
Thượng Hải văn hoá xuất
bản xã, 1999