财多伤身
磨刀恨不利, 刀利伤人指
求财恨不多, 财多害人子
知足常足, 终身不辱
知止常止, 终身不耻
(清.周希陶: 增广贤文)
Phiên âm
TÀI ĐA THƯƠNG THÂN
Ma đao hận bất
lợi, đao lợi thương nhân chỉ
Cầu tài hận bất
đa, tài đa hại nhân tử
Tri túc thường
túc, chung thân bất nhục
Tri chỉ thường
chỉ, chung thân bất sỉ
(Thanh . Chu Hi Đào: Tăng quảng hiền văn)
Dịch nghĩa
TIỀN TÀI NHIỀU LÀM TỔN THƯƠNG ĐẾN BẢN THÂN
Mài dao chỉ hận là dao không bén, nhưng dao quá bén
sẽ làm tổn thương tay người.
Cầu
tiền tài chỉ hận tiền tài không nhiều, nhưng tiền tài quá nhiều sẽ làm hại đến
con cháu.
Biết
như thế nào là đủ, vui với cái đủ đó thì cả đời không bị hổ thẹn.
Biết lúc nào dừng lại nên dừng lại thì cả đời không bị sỉ nhục.
Phân tích và
bình luận
Trong cuộc sống có nhiều việc rất mâu
thuẫn, giống như “Phong nguyệt bảo giám” 风月宝鉴 trong “Hồng lâu mộng” 红楼梦,
một mặt có thể trị bệnh, nhưng làm cho người ta sợ, mặt khác khiến người ta tiêu
hồn nhưng lại quên cả thân mình. Tiền tài chính là loại đó, người ta không ngừng
tìm nó, sợ thiếu nó. Bởi vì những ngày không có tiền là những ngày thống khổ.
Ai mà không muốn sống một cuộc sống buổi sáng không phải lo đến buổi chiều.
Nhưng, có tiền quá nhiều cũng chưa chắc là việc tốt, lòng người luôn tham lam, điều
mà gọi là “nhân tâm bất túc xà thôn tượng” (lòng tham của con người không bao
giờ đủ, giống như rắn nuốt voi). Lòng tham không biết chán, thì việc tiêu hoá
luôn không tốt. Hơn nữa tiền nhiều, phiền phức cũng tăng thêm nhiều. Cây lớn sẽ
gọi gió lớn đến, tiền nhiều rất dễ thành mục tiêu cho những kẻ có tâm địa không
tốt. Đồng thời, bản thân tiêu xài phung phí đối với sức khoẻ cũng không tốt.
Cho nên, làm người không nên tham lam, tiền đủ tiêu dùng là tốt rồi. Hơn nữa,
tiền tài cũng không phải là mục đích duy nhất của đời người, con người cần phải
có sự truy cầu về tinh thần cao hơn. Đương nhiên nếu bạn đã có nhiều tiền rồi,
có thể lấy ra một ít để báo đáp xã hội, điều đó sẽ khiến cuộc sống của bạn càng
có ý nghĩa hơn.
Đối với việc truy cầu tiền tài cần phải biết đủ, đáng dừng là dừng, đối với những sự việc khác cũng như thế. Đối với sự giàu có và vinh dự phải biết lúc thích đáng thì dừng. biết đủ sẽ không chịu nhục. Trăng tròn rồi sẽ khuyết, hoả nở rồi sẽ tàn, sự việc đi quá mức sẽ phản ngược lại. Hang trống khó lấp đầy, lợi dục làm mờ mắt, làm vì lòng dục, tất gặp hoạ lớn. Người ta đối với sự truy cầu danh lợi, tiền tài, địa vị đều cần phái có hạn độ, nếu không cung đã kéo căng dây, sớm muộn gì cũng bị đứt, đến lúc đó con người và tiền tài cả hai đều không còn gì.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 01/12/2024
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ thuật xuất bản xã. 2015