贵在知人
文侯与田子方饮, 文侯曰:
“钟声不比 (1) 乎? 左高.”
田子方笑. 文侯曰:
“何笑?”
子方曰:
“臣闻之, 君明乐官, 不明乐音. 今君审 (2) 于音, 臣恐其聋 (3) 于官也.”
文侯曰:
“善.”
(周纪一 - 威烈王二十三年)
Phiên âm
QUÝ TẠI
TRI NHÂN
Văn Hầu dữ Điền Tử Phương ẩm, Văn
Hầu viết:
“Chung
thanh bất tỉ (1) hồ? Tả cao.”
Điền
Tử Phương tiếu. Văn Hầu viết:
“Hà
tiếu?”
Tử
Phương viết:
“Thần
văn chi, quân minh nhạc quan, bất minh nhạc âm. Kim quân thẩm (2) vu
âm, thần khủng kì lung (3) vu quan dã.”
Văn hầu
viết:
“Thiện.”
(Chu kỉ nhất – Uy Liệt Vương nhị thập tam niên)
Chú thích
Đây là
câu chuyện vào năm 403 trước công nguyên, lúc đó là thời Chiến Quốc. Quốc vương
nước Nguỵ 魏 (Văn
Hầu 文侯, tên là Nguỵ Tư 魏斯), dùng hai người là Bốc Tử Hạ 卜子夏, Điền
Tử Phương 田子方làm quốc sư, chiêu nạp hiền sĩ bốn
phương. Một lần nọ trong buổi yến tiệc có âm nhạc, Nguỵ Văn Hầu và Điền Tử Phương
cùng bàn luận, Điền Tử Phương tức sự sinh tình đề xuất trào phúng để can gián.
1-Tỉ 比: là chỉnh tề, hoà đồng, ở đây có nghĩa là hài hoà.
2-Thẩm 审: hiểu biết, hiểu sâu sắc sự vật.
3-Lung 聋: ở đây dùng như động từ, mang ý nghĩa là nghe không được, không hiểu.
Dịch nghĩa
QUÝ Ở
CHỖ BIẾT NGƯỜI
Nguỵ
Văn Hầu và Điền Tử Phương trong buổi tiệc uống rượu, Văn Hầu hỏi rằng:
“Tiếng
chuông nghe không được hài hoà chăng? Thanh âm chuông bên trái cao hơn.”
Điền Tử
Phương cười lên. Văn Hầu ngạc nhiên hỏi:
“Khanh
cười việc gì?”
Điền
Tử Phương đáp rằng:
“Thần
nghe nói, quốc quân nên hiểu biết về người chỉ huy đội nhạc, không nhất định phải
biết âm nhạc. Ngài đối với âm nhạc lại sành như thế, e rằng đối với người chỉ
huy đội nhạc ngài lại không biết.”
Văn Hầu
nói rằng:
“Nói hay lắm.”
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 07/11/2024
Nguồn
THÔNG
GIÁM GIAI THOẠI
通鉴佳话
Biên soạn:
Vương Vận Sinh 王运生
Dịch: Vương Sằn 王兟
Bắc
Kinh: Văn vật xuất bản xã, 2013.