MỤC BẤT THỨC ĐINH
“Mục bất
thức đinh” 目不识丁dùng để ví mù chữ hoặc trình độ văn hoá rất thấp. Điển
cố xuất từ “Cựu Đường thư – Trương Hoằng Tĩnh truyện” 旧唐书 - 张弘靖传:
Kim thiên
hạ vô sự, nhữ bối vãn đắc lưỡng thạch lực cung, bất như thức nhất đinh tự.
今天下无事, 汝辈挽得两石力弓, 不如识一丁字.
(Nay
thiên hạ vô sự, các người kéo được dây cung mà sức tương đưỡng đến hai thạch,
chẳng bằng biết được chữ đinh)
Trương
Hoằng Tĩnh triều Đường trường kì đảm nhậm chức Tiết độ sứ ở U Châu 幽州. Người này mạnh mẽ cố chấp, đối với quan viên dưới
tay, càng ngông nghênh càn rỡ, ép bức bách tính, không việc ác gì không làm. Ông
ta có hai người thân tín, một người tên Vi Ung 韦雍,
người kia tên Trương Tông Hậu 张宗厚. Hai người này tối
nào cũng ăn uống tới khuya, lại còn sai đại đội sĩ binh hộ tống đưa về phủ, trên
đường đi đèn đuốc sáng trưng, chiêng trống ầm ĩ, toàn thành đến gà chó cũng không
được yên. Hai người này cũng thường đánh bách tính, đánh sĩ binh để làm vui. Một
lần nọ sau khi uống say, hai người vô cớ mắng chửi binh sĩ rằng:
-Nay
thiên hạ thái bình, các ngươi kéo được dây cung mà sức tương đương đến hai thạch
thì có ích gì, chẳng bằng biết một chữ “đinh”.
Chúng binh
sĩ nghe qua câu đó, không ai là không giận, sự bất mãn bắt đầu lan nhanh. Về
sau, sự việc Trương Hoằng Tĩnh tham ô tiền thưởng mà triều đình khao thưởng tướng
sĩ bị lộ, thế là mọi người kích phát, binh sĩ giận dữ bắt Trương Hoằng Tĩnh đưa
đi tống giam, Vi Duy và Trương Tông Hậu gian ác trở thành con quỷ dưới đao chém,
Về sau, người ta dùng “mục bất thức đinh” để ví mù chữ.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 01/10/2024
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013