獻壽
鶴影長空動
松聲萬頃移
癯仙開五福
壽客潤千枝
HIẾN THỌ
Hạc ảnh
trường không động
Tùng
thanh vạn khoảnh di
Cù
tiên khai ngũ phúc
Thọ khách nhuận thiên chi
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 19/8/2024
Hạc 鶴: là loài động
vật sống lâu, là “bách vũ chi tông” 百羽之宗, tường hoà ưu nhã, tượng trưng cho thuỵ thọ cao quý.
Tùng 松: là loài thực vật sống lâu, là “bách mộc chi trưởng” 百木之長,
trường thanh bất hủ, tượng tưng cho trường thọ và cao khiết.
Cù tiên 癯仙: Vị tiên nhân gầy, biệt xưng của
hoa mai. Trong bài Xạ Đích sơn quan mai 射的山观梅 của Lục Du 陆游đời Tống có câu:
Lăng lệ
băng sương tuyết dũ kiên
Nhân gian
na hữu thử cù tiên
凌厉冰霜节愈坚
人间那有此癯仙
(Mạnh mẽ vượt qua sương tuyết
tiết tháo càng cững cõi
Chốn nhân gian làm gì có vị cù
tiên này)
Ngũ phúc 五福: Hoa
mai 5 cánh tượng trưng cho ngũ phúc.
Từ “Ngũ phúc” 五福 xuất xứ từ thiên Hồng phạm 洪範 trong Thượng thư 尚書 .
Nhất
viết thọ, nhị viết phú, tam viết khang ninh, tứ viết du hảo đức, ngũ viết khảo
chung mệnh.
一曰壽, 二曰富, 三曰康寧, 四曰攸好德, 五曰考終命.
Tức:
- Trường thọ
- Phú quý
- Mạnh khoẻ
- Có đạo đức
- Lúc thọ chung được bình hoà
Thọ
khách 壽客: Biệt xưng của hoa cúc. Diêu Khoan 姚宽đời Tống trong “Tây Khê tùng ngữ” 西溪丛语quyển thượng có viết:
牡丹为贵客, 梅为清客. 兰为幽客, ….. 菊为壽客, 木芙蓉为醉客.
Mẫu đơn vi “quý khách”, mai vi
“thanh khách”, lan vi “u khách”, ….. cúc vi “thọ khách”, mộc phù dung vi “tuý khách”.
(Hoa mẫu đơn là “quý khách”, hoa mai
là “thanh khách”, hoa lan là “u khách”, ….. hoa cúc là “thọ khách”, mộc phù
dung là “tuý khách”.)
Trong Phong tục
thông nghĩa 风俗通义 của
Ưng Thiệu 应劭đời Hán có chép:
Tại huyện Li 郦 ở Nam Dương 南阳Hà Nam 河南(nay là huyện Nội Hương 内乡) có một thôn tên là Cam Cốc 甘谷. Nước ở
thôn Cam Cốc rất ngon ngọt. Vì trên núi mọc nhiều hoa cúc, hoa đoá rất lớn, nước
suối từ những bụi hoa cúc trên núi này chảy ra, cánh hoa cúc rụng trên dòng nước,
khiến nước trở nên ngon ngọt, có mùi của hoa cúc thơm nhẹ nhàng.
Trong thôn Cam Cốc có hơn 30 hộ, họ uống
nước suối từ núi này chảy ra, đều sống thọ đến khoảng 130 tuổi, người thấp nhất
cũng bảy tám chục tuổi. Thời Hán Vũ Đế 汉武帝, mỗi
khi đến tiết Trùng dương 重阳, trong hoàng cung đều uống rượu
hoa cúc, nói rằng, có thể “khiến người ta trường thọ”.
https://www.huabaike.com/hyjk/4318.html