挞徒
馆中二徒, 一聪俊, 一呆笨. 师出夜课, 适庭中栽有梅树, 即指曰: “老梅.” 一徒见盆内种柏, 应声曰: “小柏.” 师曰: “善.” 又命一徒可对好些, 徒曰: “阿爹.” 师以其对得胡说, 怒挞其首. 徒哭曰: “他小柏 (伯同音) 不打, 倒來打阿爹.”
(笑林广记 –腐流部)
THÁT
ĐỒ
Quán trung nhị đồ, nhất
thông tuấn, nhất ngốc bổn. Sư xuất dạ khoá, thích đình trung tài hữu mai thụ, tức
chỉ viết: “Lão mai.” Nhất đồ kiến bồn nội chủng bá, ứng thanh viết: “Tiểu bá.”
Sư viết: “Thiện.” Hựu mệnh nhất đồ khả đối hảo ta, đồ viết: “A đa.” Sư dĩ kì đối
đắc hồ thuyết, nộ thát kì thủ. Đồ khốc viết: “Tha tiểu bá (bá đồng âm) bất đả,
đảo lai đả a đa.”
(Tiếu lâm quảng kí – Hủ lưu bộ)
ĐÁNH HỌC TRÒ
Học quán nọ có hai anh học trò, một anh thì thông minh lanh lợi, còn anh kia thì xuẩn ngốc chậm lụt. Một buổi tối nọ, thầy giảng bài, thấy trong sân có trồng cây mai, liền chỉ mà nói: “Lão mai.” Anh học trò thông minh nhìn thấy trong chậu có trồng cây bá, liền ứng tiếng đáp lại: “Tiểu bá.” Thầy nói rằng: “Giỏi.” Lại bảo anh học trò xuẩn ngốc đối cho hay hơn, anh ta liền đối: “A đa.” Thầy cho rằng anh ta đối bậy bạ, tức giận đánh vào đầu anh ta. Anh ta khóc nói rằng: “Anh ấy ‘tiểu bá’ (bác trai) (đồng âm với chữ bá là bác trai) không đánh, lại đánh ‘a đa’ (cha).”
Chú của người dịch
Chữ 柏 (bá)
này là cây bá (cũng gọi là bách). Chữ 伯 (bá) này là ông bác, anh của cha.
A đa 阿爹: tức cha.
TIẾU LÂM QUẢNG
KÍ笑林广记:tập truyện cười do Du hí chủ nhân 游戏主人 đời Thanh thu thập biên soạn thành. Toàn sách chia làm 12 bộ, gồm:
- Cổ diễm bộ 古艳部 - Hủ lưu bộ 腐流部 - Thuật nghiệp bộ 术业部
- Hình thể bộ 形体部 - Thù bẩm bộ 殊禀部 - Khuê phong bộ 闺风部
- Thế huý bộ 世讳部 - Tăng đạo bộ 僧道部 - Tham lận bộ 贪吝部
- Bần cũ bộ 贫窭部 - Cơ thích bộ 讥剌部 - Mậu ngộ
bộ 谬误部
Những
truyện cười trong Tiếu lâm quảng kí
đa phần là của hai đời Minh Thanh, hình thức chủ yếu là những đoạn văn ngắn.
Truyện Thát đồ ở Hủ lưu bộ.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 25/8/2024
TIẾU LÂM QUẢNG KÍ
笑林广记
(Thanh) Du Hí chủ nhân 游戏主人 biên soạn
Tang Thánh Đồng 桑圣彤
chú dịch
Sùng Văn thư cục, 2007