TÀO ĐẰNG
Lời dẫn
Tào Đằng 曹腾là hoạn quan thời Đông Hán, tự Quý Hưng 季兴, người đất Tiều 谯nước Bái 沛 (nay là huyện Bạc 亳An Huy 安徽), theo hầu Thuận Đế 顺帝ở Đông cung. Sau khi Thuận Đế lên ngôi, Tào Đằng được thăng làm Trung thường thị 中常侍. Nhân vì có công nghinh lập Hoàn Đế 桓帝, được phong làm Phí Đình Hầu 费亭侯, thăng Đại trường thu 大长秋 (1), gia vị Đặc tiến 特进. Ông làm việc trong cung hơn 30 năm, chưa từng có sai lầm. Giỏi tiến cử người có tài năng, không so đo với những lời đàn hặc sai lầm của Thứ sử Ích Châu 益州là Chủng Hạo 种暠 đối với mình, mà ngược lại còn khen ông ta là vị quan tài năng, nên Tào Đằng được sự khen ngợi của mọi người. Chủng Hạo về sau giữ chức Tư đồ, cũng rất cảm kích ông. Sau khi Tào Đằng qua đời, con là Tào Tung 曹嵩kế tập tước Hầu. Tào Tháo 曹操là cháu của ông. Cuối thời Đông Hán, triều chính hỗn loạn, Tào Đằng đã không lợi dụng địa vị làm quan để thu tóm quyền thế tài hoá, mà ngược lại còn tiến cử người hiền lúc bấy giờ, lòng dạ ông tương đối rộng rãi, đây là người ít thấy trong số hoạn quan thời Đông Hán.
Tào Đằng 曹腾tự Quý
Hưng 季兴, là người đất Tiều 谯nước
Bái 沛. Thời Hán An Đế 汉安帝, ông đảm
nhậm chức Hoàng môn tụng quan 黄门从官. Khi Thuận Đế 顺帝còn là thái tử, nhân vì Tào Đằng còn trẻ, lại cẩn thận có đạo
đức, Đặng thái hậu phái ông theo hầu hoàng thái tử đọc sách, đặc biệt được Thuận
Đế sủng ái. Sau khi Thuận Đế lên ngôi,Tào Đằng nhậm chức Tiểu hoàng môn 小黄门, thăng Trung thường thị 中常侍. Hán
Hoàn Đế 汉桓帝 lên ngôi, Tào Đằng và Trường Lạc Thái
bộc Châu Phụ 州辅cả nhóm 7 người nhân vì có công ủng hộ nên đều được
phong làm Đình Hầu 亭侯. Tào Đằng làm Phí Đình Hầu 费亭侯, thăng
Đại trường thu 大长秋, gia vị Đặc tiến 特进. Tào Đằng
làm việc trong cung hơn 30 năm, trải qua 4 đời hoàng đế đều chưa từng có lỗi lầm.
Những người được ông tiến cử đều là nhân sĩ nổi tiếng trong thiên hạ; Ngu Phóng
虞放, Biên Thiều 边韶 ở Trần Lưu 陈留; Diên Cố 延固, Trương Ôn 张温ở Nam Dương 南阳; Trương Hoán 张奂ở Hoằng Nông 弘农; Đường Khê 堂溪, Triệu Điển 赵典ở Dĩnh Xuyên 颍川…
Thái thú quận Thục nhờ quan lại đưa lễ
vật hối lộ Tào Đằng. Thứ sử Ích Châu Chủng Hạo 种暠 tại vùng
phụ cận Tà Cốc 斜谷thu thập thư tín, dâng thư tấu cáo Thái thú quận Thục, đồng
thời nhân đó đàn hặc Tào Đằng, thỉnh cầu đưa ông giao cho Đình uý 廷尉hỏi tội. Hoàn Đế nói rằng:
-Thư tín là do bên ngoài mà đến, đó
không phải là tội của Tào Đằng.
Tào Đằng lúc bấy giờ mới khỏi, nhưng ông
không hề so kè chuyện đó, có lúc còn khen Chủng Hạo là vị quan năng cán. Người đương
thời nhân vì việc đó đều khen ngợi ông. Sau khi Tào Đằng qua đời, người con nuôi
của ông là Tào Tung 曹嵩thừa tập phong quốc. Chủng Hạo về sau làm quan đến chức
Tư đồ 司徒, nói với tân khách rằng:
-Tôi ngày nay làm đến chức Tam công,
ấy là nhờ sự giúp đỡ của Tào thường thị.
Thời Linh Đế 灵帝, Tào
Tung đem nhiều lễ vật hối lộ hoạn quan, lại cho bộ đội của Thống soái Tây Viên
Bát Hiệu uý100 triệu tiền , cho nên có thể làm quan đến Thái uý 太尉. Đến khi con của ông là Tào Tháo khởi binh, Tào Tung không
chịu theo, thế là cùng người con nhỏ là Tào Tật 曹疾 đến Lang Da 琅邪tránh loạn, về sau bị Thứ sử Từ Châu 徐州là Đào Khiêm 陶谦giết chết.
(Tuyển từ “Hậu Hán thư” 后汉书, quyển 78)
Chú của
người dịch
1-Đại trường thu 大长秋: là một trong những chức quan Nội thị thời cổ của Trung Quốc, chủ yếu do hoạn quan đảm nhiệm, Đây là chức quan chủ yếu phụ trách sự vụ trong cung của hoàng hậu.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 19/8/2024
Nguồn
TRUNG QUỐC LỊCH ĐẠI THÁI GIÁM
TRUYỆN
中国历代太监传
Biên dịch: Đỗ Uyển Ngôn 杜婉言, Đỗ Tử Minh 杜子明
Quốc tế Văn hoá xuất bản công
ti, 1992