CÁCH ĐẶT TÊN VÀ BIỆT HIỆU CỦA RƯỢU
(kì 8 – hết)
THANH CHÂU TÙNG SỰ BÌNH NGUYÊN ĐỐC BƯU
青州从事 平原督邮
“Thanh Châu Tùng sự” 青州从事và “Bình Nguyên Đốc bưu” 平原督邮đều
là biệt xưng của rượu, điển cố xuất từ “Thế thuyết tân ngữ” 世说新语.
Thời
Nguỵ Tấn, viên Chủ bạ - thuộc hạ của Hoàn Ôn 桓温rất giỏi phân biệt rượu ngon
dở. Ông gọi rượu ngon là “Thanh Châu Tùng sự” 青州从事, bởi vì ở Thanh Châu 青州có quận
Tề 齐. Chữ 齐 (tề) và chữ 脐 (tề: cái rốn) đồng âm, lực của rượu ngon đi một mạch tới rún, Tùng sự lại
là một chức vị tốt. Gọi rượu thứ hạng sau là “Bình Nguyên Đốc bưu” 平原督邮,
nhân vì ở Bình Nguyên có huyện Cách 鬲, chữ 鬲 (cách) và chữ 膈 (cách:
hoành cách mô) đồng âm, lực của rượu chỉ tới vị trí hoành cách mô, mà Đốc bưu lại
là một chức vị thấp.
Tô Thức 苏轼 đời Tống trong “Chương Chất
Phu tống tửu lục hồ thư chí nhi tửu bất đạt hí tác tiểu thi vấn chi” 章质夫送酒六壶书志而酒不达戏作小诗问之có viết:
Khởi ý Thanh Châu lục tùng sự
Hoá vi Ô hữu nhất tiên sinh
岂意青州六从事
化为乌有一先生
(Há sáu bình Thanh châu gởi đến
Hoá ra chỉ là hư cấu mà thôi)
Lí Thanh Chiếu 李清照trong “Cảm hoài” 感怀 cũng đã
viết:
青州从事孔方君
终日纷纷喜事生
Thanh Châu tùng sự Khổng
phương quân (1)
Chung nhật phân phân hỉ sự
sinh
青州从事孔方君
终日纷纷喜事生
(Thanh Châu tùng sự (rượu) và
Khổng phương quân (tiền đồng)
Cả ngày tấp nập chuyện vui
luôn có)
Ngoài những biệt xưng đã nêu trên, rượu còn gọi là nhưỡng 酿, Khiên lang 牵郎, lưu hà 流霞, cam ba 甘波, thiên nhũ 天乳, phương nghĩ 芳蚁, hương nhu 香糯, tiêu vũ hoa 椒雨花, hàm hương vương 含香王, tam dậu 三酉, ngọc hữu 玉友, hồng hữu 红友, cuồng dược 狂葯, phúc thuỷ 福水, thuần lao 醇醪, tư ngọc dịch 醑玉液, quỳnh tương 琼浆, đề hồ 醍醐, bạch đoạ 白堕, mao sài 茅柴, băng lao 冰醪, hồ thương 壶觞, kim ba 金波, hoàng phong 黄封v.v… (hết)
Chú của người
dịch
1-Khổng phương
quân 孔方君: Tức “Khổng phương huynh” 孔方兄, biệt
xưng của tiền.
Thời
cổ tiền đồng có hình tròn, chính giữa là lỗ vuông.
Điển xuất từ Tấn . Lỗ Bao 鲁褒: Tiền thần luận 钱神论:
Thân chi như huynh, tự viết ‘Khổng phương’, thất chi tắc bần
nhược, đắc chi tắc phú xương.
亲之如兄, 字曰 ‘孔方’, 失之则贫弱, 得之则富昌.
(Thân ái như huynh, biệt hiệu là ‘Khổng phương’, mất nó thì nghèo yếu, có nó thì giàu có xương thịnh)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 30/8/2024
Nguồn
TỬU TỤC
酒俗
Tác giả: Từ Cẩn 徐谨
Thiên Tân: Thiên Tân nhân dân xuất bản xã, 2012.