不听是非, 自然无忧
是非终日有, 不听自然无
宁可正而不足, 不可邪而有余
宁可信其有, 不可信其无
(清.周希陶: 增广贤文)
Phiên âm
BẤT
THÍNH THỊ PHI, TỰ NHIÊN VÔ ƯU
Thị phi chung
nhật hữu, bất thính tự nhiên vô
Ninh khả chính
nhí bất túc, bất khả tà như hữu dư
Ninh khả tín
kì hữu, bất khả tín kì vô
(Thanh . Chu Hi Đào: Tăng quảng hiền văn)
Dịch nghĩa
KHÔNG NGHE THỊ PHI, ĐƯƠNG NHIÊN KHÔNG LO
Những chuyện thị phi suốt
ngày đều có, không nghe thì đương nhiên nó sẽ không tồn tại,
Thà cuộc sống có nghèo khổ nhưng là người chính trực,
chứ không thể cuộc sống giàu có mà là kẻ tà gian.
Với một số việc, thà tin là nó có, chớ không tin là nó không có.
Phân tích và
bình luận
Làm người trong cuộc sống, cần phải chính trực và thành thực.
Là một thành viên trong xã hội, mọi người cũng cần phải giữ bổn phận, không nên
làm những việc làm tổn hại người khác và bản thân mình cũng khó chịu. Thà làm một
người nghèo khó nhưng thẳng ngay, chứ không làm một kẻ giàu sang mà lòng đầy ám
muội. Đối với những chuyện thị phi phải biết rõ, càng không nên dễ tin, những kẻ
nói những lời thị phi về người khác, luôn là người có lòng chất chứa thị phi, đối
với những việc như gió thổi qua hang trống thì hãy để cho nó theo gió qua đi.
Làm người chính phái, không theo đường tà vạy, cho dù có chịu
nghèo khó thì cũng là tạm thời, không nên vì cái lợi trước mắt mà thay đổi bản
tính lương thiện của mình, hoàn cảnh tốt không bao giờ bỏ rơi người chính trực,
còn những người vì để đạt được mục đích mà không từ mọi thủ đoạn thì cũng không
bao giờ thuận buồm xuôi gió, tự mình trồng quả ác thì sớm muộn gì cũng phải
gánh lấy hậu quả, vì ham giàu mà làm những việc bất nhân thì sẽ gặp phải sự trừng
phạt.
Đối với những lời đồn không có căn cứ, không nên dễ dàng tin theo, không có điều tra thì không có quyền phát ngôn. “Ninh khả tín kì hữu, bất khả tín kì vô” chỉ là dạy người ta phải đề cao cảnh giác, xử thế cần phải thận trọng. Nhưng, đối với chuyện thị phi thì không nên “tín kì hữu” (tin là có) thì tốt hơn. Chuyện thị phi ngày nào cũng có, nếu chuyện nào cũng đều tin, thế thì cuộc sống của bạn sẽ không giờ được yên ổn. Cho nên, bất luận chuyện thị phi là chân hay là giả, cũng đều không nên chú tâm để ý, để tránh gây tổn hại cho người khác, và cũng không mang lại phiền phức cho mình.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 01/8/2024
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ thuật xuất bản xã. 2015