喜團圓
男兒立志
堅强骨氣
自挾風霜
蒼蠅附驥多羞耻
托人必遭殃
軒蘭檐月
风松雨竹
苔綠花香
居身獨善
詩書筆硯
桂棹斜陽
HỈ
ĐOÀN VIÊN
Nam nhi lập chí
Kiên cường cốt khí
Tự hiệp phong
sương
Thương dăng phụ kí
đa tu sỉ
Thác nhân tất tao ương
Hiên lan thiềm
nguyệt
Phong tùng vũ trúc
Đài lục hoa hương
Cư thân độc thiện
Thi thư bút nghiễn
Quế trạo tà dương
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/7/2024
Thượng khuyết 上闋 (đoạn trên): Mượn ý từ trong “Tiểu
song u kí” 小窗幽记
苍蝇附骥, 捷则捷矣, 难辞处后之羞. 茑萝依松, 高则高矣, 未免仰扳之耻. 所以君子宁以风霜自挟, 毋为鱼鸟亲人.
Thương dăng phụ kí, tiệp tắc tiệp hĩ, nan từ xử hậu chi tu.
Điểu la y tùng, cao tắc cao hĩ, vị miễn ngưỡng ban chi sỉ. Sở dĩ quân tử ninh
dĩ phong sương tự hiệp, vô vi ngư điểu thân nhân.
(Ruồi
nhặng bám vào đuôi thiên lí mã, nhanh thì có nhanh đấy, nhưng không tránh khỏi
nỗi xấu hổ là bám theo đít ngựa. Dây điểu la quấn lấy cây tùng, cao thì có cao
đấy, nhưng không tránh khỏi nỗi sỉ nhục là dựa dẫm cây cao. Cho nên bậc quân tử
thà trong gió sương hiển lộ ngạo cốt của mình, chứ không giống như cá trong chậu,
chim trong lồng trơ mặt ra mà dựa vào người.)
Phụ
kí: Tức “phụ kí
vĩ” 附驥尾
(bám vào đuôi ngựa kí). “Kí” 驥là thiên lí mã, loài ruồi nhặng bám vào đuôi ngựa kí, có thể
đi được xa ngàn dặm. “Phụ kí vĩ” dùng để ví một người nào đó dựa vào một người
nổi tiếng khác để mình được nổi tiếng, hoặc dựa vào người có quyền thế để thành
danh. “Phụ kí vĩ” cùng được dùng làm từ khiêm xưng.
Trong
“Sử kí – Bá Di liệt truyện” 史記 - 伯夷列傳có câu:
Bá Di, Thúc Tề tuy hiền, đắc Phu Tử nhi danh
ích chương. Nhan Uyên tuy đốc học, phụ kí vĩ nhi ích hiển. Nham huyệt chi sĩ,
thủ xả hữu thời nhược thử, loại danh nhân diệt nhi bất xưng, bi phù! Lư hạng
chi nhân, dục để hành lập danh giả, phi phụ thanh vân chi sĩ, ô năng thi vu hậu
thế tai?
伯夷, 叔齊雖賢, 得夫子而益彰. 顏淵雖篤學, 附驥尾而行益顯. 巖穴之士, 趣舍有時若此, 類名堙滅而不稱, 悲夫! 閭巷之人, 欲砥行立名者, 非附青雲之士, 惡能施于後世哉?
(Bá
Di, Thúc Tề tuy là người hiền, nhưng nhân vì được lời tán dương của Phu Tử mà
càng thêm rạng rỡ. Nhan Uyên tuy chuyên tâm hiếu học, cũng chẳng qua bám theo
đuôi ngựa kí (ý nói theo sau Khổng Tử) mà đức hạnh càng hiển lộ. Kẻ sĩ ẩn cư
nơi hang núi, tuy xuất xử hợp thời, nhưng thanh danh bị mai một không được một
ai khen ngợi, buồn thay! Những người ở nơi ngõ ngách, muốn rèn giũa đức hạnh,
kiến lập công danh, nếu không theo kẻ sĩ hiển đạt, thì làm sao có thể lưu danh
hậu thế?)
Độc
thiện 獨善: Điển xuất từ trong Mạnh Tử - Tận tâm thượng 孟子 - 盡心上:
Cùng tắc độc thiện
kì thân, đạt tắc kiêm tế thiên hạ
窮則獨善其身,
達則兼濟天下
(Lúc nghèo khó thì giữ mình
trong sạch, khi hiển đạt thì cứu giúp thiên hạ)