卜算子
玉管碧虛郎
綠色鮮茅舍
靠几閑吟看此君
體瘦予寜可
挺拔又長青
瀟灑和優雅
節節高攀永住春
四季歡風伯
BỐC TOÁN TỬ
Ngọc quản Bích hư
lang
Lục sắc tiên mao
xá
Kháo kỉ nhàn ngâm
khán thử quân
Thể sấu dư ninh khả
Đĩnh bạt hựu trường
thanh
Tiêu sái hoà ưu
nhã
Tiết tiết cao phan
vĩnh trú xuân
Tứ quý hoan Phong bá
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 31/7/2014
Ngọc quản 玉管: mĩ xưng của trúc.
Bích
hư lang 碧虚郎: cũng là biệt xưng của trúc.
Trong Sự vật dị danh lục - Thụ mộc - Trúc万事异名录 - 树木 - 竹 của Lệ Thuyên 厉荃 đời Thanh:
Bích hư lang, Lăng vân xử sĩ, Trác lập
khanh, Ngân lục đại phu ….. Án, vị trúc dã.
碧虚郎, 陵云处士, 银绿大夫 ….. 按, 谓竹也.
(Bích
hư lang, Lăng vân xử sĩ, Trác lập khanh, Ngân lục đại phu …. Xét, đều là chỉ
trúc)
Thử quân 此君: chỉ trúc. Trong “Thế thuyết
tân ngữ” 世说新语có
đoạn:
王子猷尝暂寄人空宅住, 便令种竹. 或问: “暂住何烦尔?”王啸咏良久, 直指竹曰: “何可一日无此君?”
Vương Tử Du thường tạm kí nhân không trạch trú, tiện lệnh chủng
trúc. Hoặc vấn: “Tạm trú hà phiền nhĩ?” Vương khiếu vịnh lương cửu, trực chỉ
trúc viết: “Hà khả nhất nhật vô thử quân?”
(Vương
Tử Du từng ở nhờ gian nhà trống của một người khác, vừa bước vào đã sai trồng
trúc. Có người hỏi rằng: “Ở tạm mà sao lại phiền phức như vậy?” Vương Tử Du
ngâm vịnh hồi lâu sau đó chỉ vào cây trúc nói rằng: “Làm sao có thể một ngày mà
không có anh này được?”)
Vương Tử Du王子猷: tức Vương
Huy Chi 王徽之, người Lâm Nghi 临沂, Lang Nha 琅邪 (nay thuộc Sơn Đông 山东) thời Đông Tấn. Vương Huy Chi
là con của đại thư pháp gia Vương Hi Chi 王羲之.
“Thử
quân” 此君cũng
trở thành biệt xưng của trúc.
Thể sấu dư ninh khả 體瘦予寜可: Mượn ý từ bài “Ư Tiềm tăng Lục Quân hiên”於潜僧绿筠轩 của Tô Thức đời Tống:
宁可食无肉,
不可居无竹
无肉令人瘦, 无竹令人俗
人瘦尚可肥, 士俗不可医
傍人笑此言,
似高还似痴
若对此君仍大嚼, 世间那有扬州鹤?
Ninh khả thực vô nhục, bất khả cư vô trúc
Vô nhục linh nhân sấu, vô trúc linh nhân tục
Nhân sấu thượng khả phì, sĩ tục bất khả y
Bàng nhân tiếu thử ngôn, tự cao hoàn tự si
Nhược đối thử quân nhưng đại tước, thế gian na hữu Dương Châu hạc
(Thà ăn cơm không có
thịt chứ không thể ở mà không có trúc
Không có thịt làm cho
người hoá gầy, không có trúc khiến cho người hoá tục
Người gầy thì có thể
mập lại, chứ kẻ sĩ đã tục rồi thì không thể chữa trị được
Tục sĩ cười những lời
này, phải là như thanh cao mà cũng là như si ngốc
Nếu đối diện với trúc
mà lòng vẫn luôn ham món ngon, thì trên thế gian này làm gì có người cưỡi hạc
đi đến Dương Châu)
Phong
Bá 風伯: tức thần gió trong truyền thuyết,
cũng gọi là “Phi Liêm” 飛廉, “Phong Sư” 風師, “Cơ Bá” 箕伯. Về lai lịch, có nhiều thuyết, có thuyết cho Phong Bá là
Phi Liêm, tức quái thú thân hươu, đầu như đầu chim công có sừng, đuôi rắn, có
hoa văn loài báo, Có thuyết cho Phong Bá là sao Cơ 箕 (Cơ tinh 箕星). Từ thời Đường trở về sau,
Phong Bá dần được nhân hoá, hình tượng là một ông lão râu trắng, tay trái cầm
“luân” 輪
(bánh xe), tay phải cầm “phiến” 扇 (cây quạt), xưng là Phong Bá Phương Thiên Quân 風伯方天君.