KẺ TOAN BẺ QUẾ NGƯỜI HÒNG TUNG MÂY (1992)
Bẻ quế: Tức “chiết quế” 折桂, ví với việc thi đỗ, cũng dẫn
đến nghĩa có được thành tựu rất lớn hoặc vinh dự rất cao.
Điển xuất từ “Tấn thư – Khước Sằn truyện” 晋书
- 卻诜传.
Khoảng niên hiệu Thái Thuỷ 泰始đời Tấn Vũ Đế 晋武帝, Lại
bộ Thượng thư Thôi Hồng 崔洪tiến cử Khước Sằn làm Tả thừa tướng. Về sau
Khước Sằn làm Ung Châu Thứ sử 雍州刺史, Tấn Vũ Đế hỏi ông:
Khanh tự dĩ vi hà như?
卿自以为何如?
(Khanh tự cho mình như thế
nào?)
Ông
đáp rằng:
Thần
cử Hiền lương đối sách, vi thiên hạ đệ nhất, do quế lâm chi nhất chi, Côn Sơn
chi phiến ngọc.
臣举贤良对策, 为天下第一, 犹桂林之一枝,
昆山之片玉.
(Thần
thi đỗ Hiền lương đối sách, đứng đầu trong thiên hạ, giống như một cành quế
trong rừng quế, một miếng ngọc ở Côn Sơn)
Đế
cười. Quan Thị trung tâu nên bãi miễn chức quan của ông, Đế bảo rằng:
Ngô dữ chi hí nhĩ, bất túc
quái dã.
吾与之戏耳,
不足怪也
(Ta và ông ấy đùa thôi,
không đáng để trách)
Khước Sằn trong thời gian nhậm chức rất nghiêm minh, được bốn
phương khen ngợi.
Người đời sau dùng hai câu:
Quảng Hàn cung trung nhất
chi quế
Côn Luân sơn thượng nhất phiến
ngọc
广寒宮中一枝桂
昆仑山上一片玉
(Một cành quế trên cung Quảng
Hàn
Một miếng ngọc nơi núi Côn
Luân)
Để hình dung nhân tài đặc biệt
xuất chúng. Đây chính là xuất xứ sớm nhất của thành ngữ “Thiềm cung chiết quế” 蟾宮折桂hoặc
“Nguyệt trung chiết quế” 月中折桂 tức bẻ cành quế ở cung
trăng.
https://www.chinanews.com.cn/hwjy/2013/04-16/4735821.shtml
Chen
vai tài tử danh công
Kẻ
toan bẻ quế người hòng tung mây
(Nhị độ mai 1991 - 1992)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 09/7/2023