從來國色京城動
富麗雍容甚
堅强抗旨花
墨客詩人望
花都洛陽人更重
THANH
GIANG DẪN
Tùng lai quốc sắc
kinh thành động
Phú lệ ung dung thậm
Kiên cường kháng
chỉ hoa
Mặc khách thi nhân
vọng
Hoa đô Lạc Dương nhân cánh trọng
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 09/6/2024
Quốc sắc kinh thành động 國色京城動: Điển xuất từ bài “Thưởng mẫu
đơn” 赏牡丹của
Lưu Vũ Tích 刘禹锡đời
Đường.
庭前芍葯妖无格
池上芙蕖净少情
唯有牡丹真国色
花开时节动京城
Đình tiền thược dược yêu vô cách
Trì thượng phù cừ tịnh thiểu
tình
Duy hữu mẫu đơn chân quốc sắc
Hoa khai thời tiết động kinh
thành
(Thược dược trước sân yêu kiều
diễm lệ nhưng thiếu cốt cách
Hoa sen trong ao thanh nhã khiết
tịnh nhưng ít tình vận
Chỉ có mẫu đơn đúng là thiên tư
quốc sắc
Lúc hoa nở vô số người đến thưởng
thức làm náo động cả kinh thành)
Kiên cường kháng chỉ hoa 堅强抗旨花: Theo truyền thuyết, năm 690
sau khi Võ Tắc Thiên 武則天làm hoàng đế, vào một mùa đông lạnh, có tuyết rơi, các đại
thần muốn lấy lòng Võ Tắc Thiên đã nói rằng:
-Vạn
tuế trị quốc có cách, uy chấn bốn biển. Nay thiên hạ thái bình, tuyết phủ khắp
nơi, sang năm nhất định được mùa ngũ cốc, quốc thái dân an.
Võ
Tắc Thiên vô cùng vui mừng, cùng các đại thần uống rượu, thưởng tuyết làm thơ.
Bà mượn rượu làm thơ rằng:
明朝游上苑
火速报春之
花须连夜发
莫待晓风吹
Minh triêu du thượng uyển
Hoả tốc báo xuân chi
Hoa tu liên dạ phát
Mạc đãi hiểu phong xuy
(Ngày mai ta dạo chơi vườn thượng
uyển
Nay hoả tốc báo cho mùa xuân đến
Các loài hoa ngay trong đêm phải
nở hoa
Chớ đợi đến sáng sớm mai gió thổi
đến mới nở)
Viết
xong, Võ Tắc Thiên sai cung nữ đem đến vườn Thượng uyển đọc lên để báo cho Hoa
thần biết.
Trăm
hoa trong vườn Thượng uyển đang nghỉ lúc mùa đông lạnh, chuẩn bị mùa xuân đến sẽ
nở hoa. Khi nhận được thánh chỉ của Võ Tắc Thiên, lệnh cho trong đêm phải nở
hoa, trăm hoa không dám kháng chỉ, đã tấp nập nở hoa, chỉ có hoa mẫu đơn không
quan tâm tới. Mẫu đơn tiên tử nói rằng, hoa nở tự nó có quy luật, Võ Tắc Thiên
có lợi hại đi chăng nữa cũng chỉ là vị vương chốn phàm trần, để xem thử bà ta đối
với mẫu đơn ta như thế nào? Hoa vẫn cứ điềm nhiên tĩnh dưỡng trong tuyết, không
chịu nở.
Sáng
sớm hôm sau, các cung nữ đến vườn Thượng uyển xem, trăm hoa đều đã nở, cả vườn
tràn đầy sắc xuân. Võ Tắc Thiên cúng cảm thấy kì lạ, đang mùa đông lạnh sao
trăm hoa lại nở? Bà đến trước án xem lại bài thơ đã viết. Hoá ra hoàng quyền
chí cao vô thượng, không ai dám kháng chỉ, ngay cả trăm hoa cũng phải tuân
theo. Võ Tắc Thiên liền đến vườn hoa đưa mắt nhìn qua, nào là hoa đào, hoa lí,
ngọc lan, hải đường, đinh hương … đều nở rộ.
Võ Tắc Thiên trong lòng mừng vui, thưởng thức muôn hoa, chợt phát hiện chỉ có mẫu đơn không chịu nở. Võ Tắc Thiên đột nhiên đại nộ, nói rằng:
-Mẫu
đơn to gan, kháng chỉ bất tuân, trong lãnh địa của ta mà dám không chịu nở hoa.
Thế
là liền hạ lệnh biếm trích mẫu đơn từ Trường An 长安đến Mang Sơn 邙山ở Lạc Dương 洛阳, vĩnh viễn không được nở hoa.
Mẫu
đơn sau khi bị đày đến Lạc Dương, người Lạc Dương thấy trên Mang Sơn có một
loài hoa mới liền đem về trồng. Mẫu đơn không phụ tấm lòng người Lạc Dương, năm
sau các sắc mẫu đơn nở rộ, trên Mang Sơn là một thế giới mẫu đơn.
Lúc
bấy giờ Võ Tắc Thiên cũng đến Mang Sơn du xuân, giật mình vì mẫu đơn nở hoa
càng diễm lệ. Nhìn kĩ, mẫu đơn ở Lạc Dương khác với mẫu đơn ở Trường An. Võ Tắc
Thiên càng giận, lệnh cho thiêu cháy Mang Sơn.
Mùa
xuân năm sau nữa, Võ Tắc Thiên lại đến Lạc Dương, vốn muốn xem thử mẫu đơn cành
khô thân cháy như thế nào, nhưng thấy mẫu đơn lại càng đẹp rực rỡ, người đến
thưởng hoa lại nhiều hơn năm trước. Bách tính Lạc Dương nói với bà, mẫu đơn sau
khi bị đốt, sức sống của nó càng mạnh hơn, biến thành loại “tiêu cốt mẫu đơn” 焦骨牡丹rất đẹp. Võ Tắc Thiên than rằng:
-Mẫu
đơn bất khuất, sau khi bị thiêu đốt vẫn tự nở hoa, đó là ý trời, chính là
“thiên ý bất khả vi, dân ý bất khả khi…” 天意不可违, 民意不可欺 (ý trời không thể cãi, ý dân
không thể coi thường).
https://www.mct.gov.cn/preview/special/3578/3587/201204/t20120411_236811.html
Hoa đô Lạc Dương 花都洛陽: Thông qua “Trung Quốc hoa huỷ
hiệp hội 中国花卉协会”
(Hiệp hội hoa Trung Quốc), Lạc Dương được bình chọn là “Trung Quốc mẫu đơn hoa
đô” 中国牡丹花都.