烏夜啼
霧薄雲疏斂
風寒氣冷秋天
花眠葉睡蟲聲息
夜靜月窺檐
心上本來完得
世間常道持堅
詩書筆硯從容樂
希聖與希賢
Vụ bạc vân sơ liễm
Phong hàn khí lãnh thu thiên
Hoa miên diệp thuỵ trùng thanh tức
Dạ tĩnh nguyệt khuy thiềm
Tâm thượng bản lai hoàn đắc
Thế gian thường đạo trì kiên
Thi thư bút nghiễn thung dung lạc
Hi thánh dữ hi hiền
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 23/6/2024
Tâm thượng bản lai hoàn đắc 心上本來完得: Mượn từ trong “Tiểu song u
kính” 小窗幽记.
完得心上 之本來, 方可言了心
尽得世间之常道, 才堪论出世
Hoàn đắc tâm thượng chi bản lai,
phương khả ngôn liễu tâm.
Tận đắc thế gian chi thường đạo,
tài kham luận xuất thế.
(Chỉ có
nhận biết được diện mục vốn có của tâm, mới có thể xem như biết được bản thể của
tâm.
Chỉ có
thấu triệt đạo lí bất biến của thế gian, mới có tư cách đàm luận đạo xuất thế)
Hoàn
đắc 完得:
Nhận thức một cách hoàn toàn. Liễu 了: biết rõ.
Tận đắc
尽得:
Hiểu một thấu triệt. Kham luận 堪论: đủ để đàm luận.
Thế gian thường đạo trì kiên 世间常道持堅: Cũng mượn ý từ đoạn này.
Hi
thánh dữ hi hiền 希聖與希賢: “Hi” 希 là mong đạt đến, mượn ý từ câu
trong Thông thư – Chí học 通書 - 志學 của Chu Đôn Di 周敦頤đời Tống:
Thánh hi thiên, hiền
hi thánh, sĩ hi hiền.
聖希天,
賢希聖,
士希賢
(Thánh
nhân mong đạt đến cảnh giới tri thiên; người hiền mong đạt đến cảnh giới của
thánh nhân; kẻ sĩ mong đạt đến cảnh giới của người hiền.)
Trong
“Gia huấn ca” của Nguyễn Trãi có câu:
Ai có chí đêm ngày luyện tập
Theo người xưa cho kịp mới nên
Học cho hi thánh hi hiền
Việc gì thông biết chẳng phiền
luỵ ai
(câu 789 – câu 792)