MẠNH MẪU BA LẦN
DỜI NHÀ
Mạnh Tử 孟子tên Kha 轲,
là tư tưởng gia và giáo dục gia nổi tiếng thời Chiến Quốc. Năm Mạnh Tử lên 3 tuổi,
phụ thân qua đời, mẫu thân nuôi ông khôn lớn. Mạnh mẫu là một phụ nữ rất có
giáo dưỡng, để bồi dưỡng con trở thành người có ích, bà rất coi trọng việc giáo
dục đối với Mạnh Tử.
Gần nhà họ Mạnh là một nghĩa địa, đội
ngũ tang táng thường đi ngang qua trước nhà. Thế là Mạnh Tử thường bắt chước thổi
kèn đánh trống và khóc lóc kêu gào, có lúc còn đến mộ chơi trò chôn người mất.
Mạnh Tử đào một cái hố, lấy củi mục cỏ khô làm người mất đem chôn. Mạnh mẫu thấy
con chơi như thế rất giận, cho rằng chẳng nên người, không có lợi cho việc học,
liền dời nhà vào thành.
Trong thành không có nghĩa địa, Mạnh Tử
không còn chơi trò chôn người chết nữa, thế là Mạnh mẫu bảo con đọc thuộc “Luận ngữ” 论语, làm người gióng như Khổng Tử 孔子. Ban đầu, Mạnh Tử còn
tĩnh tâm đọc sách, nhưng lâu ngày, tâm tư của Mạnh Tử lại bất định. Hoá ra là
nhà ở nơi chợ ồn ào, tiếng rèn sắt, tiếng mổ heo, tiếng rao bán hàng suốt ngày
vang lên không dứt, cứ liên tục nghe, khiến ông không đọc sách được. Tiếp đó, Mạnh
Tử lại cùng đám bạn chơi trò mua bán. Mạnh mẫu cảm thấy cư trú ở nơi này quả thực
rất khó tập trung tư tưởng để đọc sách, thế là bà lại dời nhà đến gần trường học
ở phía đông thành.
Môi trường học tập quả nhiên khác, tiếng
đọc sách vang vang, một bầu không khí học tập. Mạnh Tử quả nhiên yên tâm đọc
sách. Có lúc, Mạnh Tử còn hướng về trường học, nhìn xem học trò trong đó đọc
sách như thế nào, lại còn bắt chước thầy tập Chu lễ 周礼 (tức những lễ nghi liên
quan đến tế tự cúng thần của đời Chu truyền lại). Về lại nhà bắt chước theo.
Ngày nọ, Mạnh mẫu phát hiện con đang dập
đầu quỳ bái, tưởng rằng con lại chơi trò mai táng người chết, liền cau mặt. Nhưng
nghe con nói là đang tập Chu lễ, trong phút chốc mặt bà tươi lên. Chẳng bao
lâu, bà đưa Mạnh Tử đến trường, học tập “Thi kinh” 诗经, “Thượng thư”
尚书một
cách có hệ thống. Mạnh Tử tiến bộ rất nhanh.
Về sau, Mạnh Tử cuối cùng trở thành bậc danh Nho chỉ sau Khổng Tử.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 06/6/2024
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ
thuật xuất bản xã. 2015