Sáng tác: Tiểu đào hồng - Hạo thiên Bồ nguyệt khởi vi phong (HCH)

 

小桃紅

昊天蒲月起微風

滿地蒲公草

葉綠花黄蝶來鬧

動長空

輕飃白色冠毛老

喜逢定所

安和隨遇

堅韌者相通

TIỂU ĐÀO HỒNG

Hạo thiên Bồ nguyệt khởi vi phong

Mãn địa Bồ công thảo

Diệp lục hoa hoàng điệp lai náo

Động trường không

Khinh phiêu bạch sắc quan mao lão

Hỉ phùng định sở

An hoà tuỳ ngộ

Kiên nhận giả tương thông

Huỳnh Chương Hưng

Quy Nhơn 16/5/2024 

Hạo thiên 昊天: Mùa hạ. Trong Nhĩ nhã – Thích thiên 尔雅 - 释天có câu:

          春为苍天, 夏为昊天. 秋为旻天, 冬为上天.

          Xuân vi Thương thiên, hạ vi Hạo thiên, thu vi Mân thiên, đông vi Thượng thiên.

          (Mùa xuân là Thương thiên, mùa hạ là Hạo thiên, mùa thu là Mân thiên, mùa đông là Thượng thiên)

          Quách Phác 郭璞chú rằng:

(昊天) 言气皓旰

(Hạo thiên) Ngôn khí hạo cán.

( (Hạo thiên) Ý nói khí trời trong sáng)

Bồ nguyệt 蒲月: Biệt xưng tháng 5 âm lịch. “Bồ” ở đây là nói tắt của “Xương bồ” 昌蒲một loại hương thảo. Tập tục dân gian Trung Quốc, vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, người ta treo cành Xương bồ lên cửa để trừ tà, nên tháng 5 gọi là “Bồ nguyệt”.

Bồ công thảo 蒲公英: Tức Bồ công anh, cũng gọi là Hoàng hoa đinh địa 黄花丁地, Nhũ thảo 乳草, Nãi trấp thảo 奶汁草, Bốc địa ngô công 卜地蜈蚣, Quỷ đăng lung 鬼灯笼… Bồ công anh bề ngoài không có vẻ hoa lệ, nhưng an hoà kiên thủ nơi nó mọc. Hoa sắc vàng, khi chủng  tử đã thành thục, chỉ cần một cơn gió nhẹ thổi qua, chủng tử sẽ theo gió bay đi khắp nơi, gió dừng nơi nào nó dừng nơi đó. Bồ công anh không chọn lựa nơi sinh trưởng, tất cả thuận theo gió mà động, thuận theo từ nhiên, dừng lại nơi nào sẽ cắm rễ nơi đó, rồi phát triển. Nó biểu đạt một thái độ nhân sinh “tuỳ ngộ nhi an” 隨遇而安, không tranh giành, không ưu sầu, bất luận là nơi màu mỡ hoặc nơi khô cằn, bồ công anh đều thích ứng sinh trưởng nở hoa.

          Bồ công anh tượng trưng cho hạng người tự do, kiên cường, thanh thuần, an hoà, ôn nhu …

Tuỳ ngộ 隨遇: Tức “Tuỳ ngộ nhi an” 隨遇而安, ý nói thuận ứng theo hoàn cảnh, dù trong tình huống nào cũng cảm thấy an vui.

Nguyên câu đó là “Tuỳ ngụ nhi an” 隨寓而安thấy ở “Thạch Môn văn tự thiền. Quyển 22 – Phảng Trai kí” 石門文字禪 - 22 - 舫齋記của Huệ Hồng 惠洪thời Bắc Tống, trong đó có chép câu chuyện về Lí Đức Phu.

          Lí Đức Phu 李德孚rất tài hoa, khi làm quan ở Kim Lăng, nơi phía đông của quan xá, ông cất mấy gian thư phòng liền nhau, từ hai bên mà nhìn, giống như đang ở trong thuyền, cho nên có tên là “Phảng Trai” 舫齋. Có người khách đến thăm, nói ông trông giống kẻ sĩ ẩn cư, nhưng lại rất biết trung nghĩa, có ý muốn công danh nhưng lại không phải, ông vui nơi sơn thuỷ, thích nơi điển tịch, không giống với những ông quan khác. Lí Đức Phu nghe qua cười nói rằng: Ông xem trung tín hiếu hữu như mây khói xa mù, đem nơi đang ở yên xem như đang ở trên thuyền.” (tuỳ sở ngụ nhi an chi vi chu phảng 隨所寓而安之爲舟舫.) Về sau “tuỳ ngụ nhi an” 隨寓而安diễn biến thành “tuỳ ngộ nhi an” 隨遇而安 dùng để ví an thân thích nghi với hoàn cảnh hiện tại.

          Trong “Tứ thư chương cú tập chú – Mạnh Tử tập chú – Tận tâm hạ”, Chu Hi có nhắc đến thành ngữ “tuỳ ngộ nhi an” này.

 

Previous Post Next Post