SÁNG SỚM THỨC DẬY VIỆC ĐẦU TIÊN LÀ “VẤN KHỞI NHI”
“Vấn
khởi nhi” 问起儿tức sáng sớm hỏi thăm cha mẹ, là
quy củ đã có từ xưa. Cổ nhân gọi là “vấn tẩm” 问寝. “Tẩm”
寝có nghĩa là ngủ. “Khởi nhi” 起儿là sáng sớm thức dậy. “Vấn khởi nhi” 问起儿và “vấn tẩm” 问寝cả
hai từ này âm cận nghĩa đồng, tức vãn bối sáng sớm thức dậy hỏi thăm trưởng bối.
Trước
đây nói chung người Trung Quốc trưởng bổi và vãn bối ở cùng với nhau, tam thế đồng
đường hoặc tứ thế đồng đường, nhưng trưởng bối và vãn bối phân nhau ra mà cư
trú. Do bởi trưởng bối tuổi cao, đặc biệt là xương cốt thường có bệnh, ban đêm
ngủ dễ phát sinh những sự việc ngoài ý muốn, cho nên, khi vãn bối thức dậy, việc
đầu tiên là đến chỗ trưởng bối “vấn khởi nhi” 问起儿 (hỏi
thăm).
“Vấn
khởi nhi” 问起儿mang hai ý nghĩa:
1-Một là thể hiện sự kính trọng đối với trưởng bối.
Sáng sớm đến vấn an, đó là lễ cần phải có.
2-Hai là xem thử ông bà cha mẹ đêm qua ngủ được
ngon không, có cần gì không, đó chính là thường thức sinh hoạt.
Thông
thường, vãn bối “vấn khởi nhi” trưởng bối, đầu tiên vấn an, sau đó mới nói chuyện,
sau nữa hỏi sự việc:
-Tía, má! Tối qua ngủ có ngon không? Tía tối qua cổ họng có
chút không được tốt, ho sù sụ, con tối qua ngủ không được. Thế nào rồi? Qua một
đêm cổ họng có đỡ chút nào không?
-À! Vậy là không sao rồi! Con yên tâm rồi. Tía má còn dặn dò
gì nữa không?
Nếu
như hai ông bà gật đầu, đó là không có gì để dặn, vãn bối lúc bấy giờ có thể về
lại phòng của mình, đánh răng rửa mặt, dọn đồ ăn sáng rồi chuẩn bị đi làm.
Quy củ cổ xưa này, hiện tại ở những gia đình Trung Quốc theo phong cách sinh hoạt cũ vẫn còn bảo lưu.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 08/5/2024
Nguồn
TRUNG
QUỐC NHÂN ĐÍCH QUY CỦ
中国人的规矩
Tác
giả: Lưu Nhất Đạt 刘一达, Mã Hải Phương 马海方 (hình vẽ)
Bắc Kinh: Đông Phương xuất bản xã, 2023