ĐÔNG CHU
Chiến quốc
(Năm 475 – năm
221 trước công nguyên)
(kì 2)
Năm 320 trước công nguyên – Chu Tịnh Vương 周靓王nguyên niên
Tề Uy Vương mất 齐威王, con là Tuyên Vương 宣王lên ngôi. Thời kì Tuyên Vương chấp chính, học sĩ ở Tắc Hạ 稷下(1) nước Tề có đến “mấy trăm ngàn người” (sổ bách thiên nhân 数百千人), đạt đến toàn thịnh.
Năm 318 trước công nguyên – Chu Tịnh Vương năm thứ 3
Năm nước Nguỵ, Triệu, Hàn, Yên, Sở liên hiệp lại đánh nước Tần. Quân Tần nghinh chiến tại Hàm Cốc quan 函谷关, giành được toàn thắng.
Năm 317 trước công nguyên – Chu Tịnh Vương năm thứ 4
Nước Tần đánh bại quân ba nước Hàn, Triệu, Nguỵ tại Tu Ngư 修鱼 (nay thuộc phía tây nam Nguyên Dương 原阳 Hà Nam 河南).
Năm 314 trước công nguyên – Chu Noãn Vương 周赧王nguyên niên
Nước Yên nội loạn, Khuông Chương 匡章nước Tề thừa cơ tiến vào, đánh bại nước Yên, đồng thời giết chết Tử Chi 子之 và Yên Vương Khoái 哙.
Năm 312 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 3
Quân Tần đánh bại nước Sở, đại phá tại vùng Đan Dương 丹阳.
Năm 309 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 6
Nước Tần lần đầu lập chức Thừa tướng, lấy Xư Lí Tật 樗里疾, Cam Mậu 甘茂 làm Tả Hữu Thừa tướng.
Năm 307 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 8
Triệu Vũ Linh Vương 赵武灵王bắt đầu thực hành chính sách “Hồ phục xạ kị” 胡服射骑.
Năm 299 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 16
Sở Hoài Vương 楚怀王bị gạt vào nước Tần, bị Tần Vương giữ lại. Người Sở lập thái tử làm vương, tức Sở Khoảnh Tương Vương 楚頃襄王.
Năm 284 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 31
Đại tướng nước Yên là Nhạc Nghị 乐毅thống lĩnh quân đội 5 nước Yên, Triệu, Tần, Hàn, Nguỵ thảo phạt nước Tề, tiến vào đô thành Lâm Tri 临淄nước Tề.
Năm 278 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 37
Tướng Tần là Bạch Khởi 白起công phá đô thành Dĩnh 郢 của nước Sở, Sở Khoảnh Tương Vương lui về giữ Trần Thành 陈城.
Năm 273 trước công nguyên – Chu Noãn vương năm thứ 42
Triệu, Nguỵ liên hiệp đánh nước Hàn, Tần ra tay cứu Hàn, tại Hoa Dương 华阳đánh bại quân Triệu, Nguỵ.
Năm 266 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 49
Phạm Thư 范雎vào Tần đồng thời đảm nhậm chức Tướng, bắt đầu giúp Tần Vương trị quốc.
Năm 260 trước công nguyên – Chu Noãn vương năm thứ 55
Tướng Tần là Bạch Khởi đánh bại quân Triệu tại Trường Bình 长平, tức “Trường Bình chi chiến” 长平之战nổi tiếng trong lịch sử.
Năm 257 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 58
Tín Lăng Quân 信陵君và Nguỵ Vô Kị 魏无忌nước Nguỵ đi cứu Triệu, giải vây được Hàm Đan 邯郸.
Năm 256 trước công nguyên – Chu Noãn Vương năm thứ 59
Nước Tần diệt Vương nhà Tây Chu. Chu Noãn Vương mất, Tần lấy được 9 đỉnh, bảo khí của Chu vương thất….
Chú của người dịch
1-Tắc Hạ 稷下: Tức “Tắc Hạ học
cung” 稷下学宮được xem như viện nghiên cứu học thuật ở thời Chiến quốc,
cũng là trường đại học quốc lập đầu tiên. Tắc Hạ toạ lạc tại phụ cận Tắc Môn 稷门của đô thành Lâm Tri 临淄
nước Tề (nay là thành phố Tri Bác 淄博tỉnh Sơn Đông 山东).
(còn tiếp)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 28/5/2024
Nguồn
TRUNG QUỐC LỊCH SỬ NIÊN BIỂU
中国历史年表
Biên soạn: Phùng Tuệ Quyên 冯慧娟
Trường Xuân: Cát Lâm xuất bản tập đoàn cổ phần hữu hạn
công ti, 2015