不须陶米
王修齡尝在东山甚贫乏. 陶胡奴为乌程令, 送一船米遗之, 即不肯取. 直答语:
“王修齡若饥, 自当就谢仁祖索食, 不须陶胡奴米.”
(世说新语 - 方正)
BẤT
TU ĐÀO MỄ
Vương Tu Linh thường tại Đông Sơn thậm bần phạp. Đào Hồ Nô vi Ô Trình lệnh,
tống nhất thuyền mễ di chi, tức bất khẳng thủ. Trực đáp ngữ:
“Vương Tu Linh nhược cơ, tự đương tựu Tạ Nhân Tổ sách thực, bất tu Đào Hồ Nô mễ.”
(Thế thuyết tân ngữ - Phương Chính)
KHÔNG CẦN GẠO
CỦA HỌ ĐÀO
Vương
Tu Linh lúc cư trú ở Đông Sơn, nhà rất nghèo khó. Đào Hồ Nô nhậm chức Huyện lệnh
huyện Ô Trình, tặng cho ông một thuyền gạo. Ông cự tuyệt không nhận, nói thẳng
rằng:
“Vương Tu Linh tôi nếu có đói thì cũng tự đến chỗ Tạ Nhân Tổ xin cái ăn, chứ không cần gạo của Đào Hồ Nô.”
Chú của người dịch
Ở đây có lẽ do tên của mỗi người mà Vương Tu Linh 王修齡nói như thế, một người tên là Tạ Nhân Tổ 谢仁祖 (ông tổ nhân từ), người kia tên Đào Hồ Nô 陶胡奴 (rợ Hồ).
Thế thuyết tân ngữ 世说新语 : bộ bút kí tiểu thuyết thuật lại những huyền học ngôn đàm dật sự của
sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn. Trong đó có thể nhìn thấy ngôn đàm về huyền học thời
Nguỵ Tấn đã trở thành phong thượng, mà huyền học chính là lấy tư tưởng Lão
Trang làm gốc. Tư tưởng của Đạo gia đối với phương thức tư duy và trạng thái
sinh hoạt của sĩ đại phu thời Nguỵ Tấn, thậm chí phong khí của cả xã hội đều sản
sinh ảnh hưởng quan trọng. Tác phẩm này do Lâm Xuyên Vương Lưu Nghĩa Khánh 临川王刘义庆, thuộc dòng dõi tông thất nhà Lưu Tống thời Nam Bắc
triều đã tập hợp một số văn nhân biên soạn, Lưu Tuấn 刘峻
đời Lương viết lời chú. Toàn sách nguyên có 8 quyển, bản chú của Lưu Tuấn phân
làm 10 quyển. Các bản hiện nay đều là 3 quyển phân làm 36 môn như: đức hạnh,
ngôn ngữ, chính sự, văn học, phương chính, nhã lượng v.v… Toàn sách tổng cộng
hơn 1000 tắc, kí thuật những dật văn dật sự của danh sĩ quý tộc từ cuối đời Hán
đến thời Lưu Tống, chủ yếu là những câu chuyện có liên quan đến việc bình luận,
thanh đàm huyền ngôn và ứng đối cơ trí của các nhân vật.
Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆 (năm 403 – khoảng
năm 444): người Bành Thành 彭城 (nay là Từ Châu 徐州 Giang Tô 江苏), văn học gia thời
Lưu Nghĩa Khánh mất năm Nguyên
Gia 元嘉 thứ 21 ở Kiến Khang 建康
(nay là Nam Kinh)
Lưu
Nghĩa Khánh từ nhỏ đã tài hoa xuất chúng, yêu thích văn học. Ngoài Thế thuyết tân ngữ 世说新语 ra, ông còn
có tiểu thuyết chí quái U minh lục 幽明录.
https://baike.baidu.com/item/%E7%94%AF%E8%B6%8A/6389240
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 26/5/2024
Nguồn
THẾ THUYẾT TÂN NGỮ
世说新语
Tác giả: Lưu Nghĩa Khánh 刘义庆
Thiểm Tây lữ du xuất bản xã, 2002.