THỊ VÔ NHỊ GIÁ
市无二价
Chợ không hai giá
Giải thích: Buôn bán không có hai giá. Hình
dung không có hành vi gian trá trong buôn bán.
Xuất xứ: Hán . Ban Cố 班固: Hán thư – Vương Mãng truyện 汉书 - 王莽传
Thời
Hán Nguyên Đế 汉元帝,
Vương Mãng 王莽
rất có thủ đoạn
chính trị được phong hiệu là “An Hán Hầu” 安汉侯. Về sau, Vương Mãng hạ độc giết
chết Hán Bình Đế 汉平帝,
tự xưng “giả hoàng đế”, lập Lưu Anh 刘婴 chỉ mới 2 tuổi làm thái tử. Thế là, Vương Mãng lấy danh
nghĩa “An Hán Hầu” để nhiếp chính, làm thay quyền lực của hoàng đế. Vương Mãng
muốn làm một hoàng đế thật, nhưng lại không thể nghĩ đến thái độ của thiên hạ.
Vì lẽ đó, Vương Mãng đã phái 8 vị “phong tục sứ” 风俗使, chia nhau đi các nơi trong cả
nước khảo sát dân tình, để hiểu được hình tượng của mình trong mắt dân chúng.
Sau
nửa năm, phong tục sứ về kinh phục mệnh, nói rằng:
-Hiện
tại dân phong của tám phương đã có sự cải thiện nhiều hơn so với trước đây, trật
tự xã hội vô cùng tốt, chẳng kém gì thời thịnh trị của Văn Đế 文帝, Cảnh Đế 景帝. Bách tính phong y túc thực,
không thấy có người đói rét. Đạo tặc cũng tuyệt tích, ngoài đường không ai nhặt
của rơi, đêm đến không cần đóng cửa, dân phong thuần hậu hướng thiện, dường như
không có sự tranh chấp, cho nên phủ quan cũng không có án kiện. Ngoài chợ mua
bán công bình, cùng một loại thương phẩm không có hai giá tiền (thị vô nhị giá 市无二价), cũng không có hiện tượng dùng
hàng thứ cấp tráo hàng tốt, tự ý nâng giá lừa gạt mọi người.
Vương Mãng lúc nghe qua “thị vô nhị giá” liền gật gật đầu, thị trường phồn vinh, vật giá ổn định, là tiêu chí của sự ổn định xã hội, cũng chứng minh một loạt những biện pháp mà Vương Mãng thực thi khi phụ chính có hiệu quả. Cho nên Vương Mãng cảm thấy rất hài lòng, cũng rất yên tâm để làm hoàng đế. Thế là, Vương Mãng liền tạo ra một thần thoại về thiên mệnh, mượn một viên bạch thạch lúc đào giếng có được, bên trên khắc 6 chữ “An Hán Công vi hoàng đế” 安汉公为皇帝tuyên bố là ý chỉ của trời. Cuối cùng, “danh chính ngôn thuận” ngồi lên bảo toạ hoàng đế.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 16/4/2024
Nguyên tác Trung văn
THỊ VÔ NHỊ
GIÁ
市无二价
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004