烦恼
或问: “樊迟之名谁取?” 曰: “孔子取的.” 问: “樊哙之名谁取?” 曰: “汉祖取的.” 又曰: “烦恼之名谁取?” 曰 : “这是他自取的.”
(笑林广记 –讥剌部)
PHIỀN
NÃO
Hoặc vấn: “Phiền Trì chi danh thuỷ thủ?” Viết: “Khổng Tử thủ đích.” Vấn: “Phiền
Khoái chi danh thuỳ thủ?’ Viết: “Hán Tổ thủ đích.” Hựu viết: “Phiền não chi
danh thuỳ thủ?” Viết: “Giá thị tha tự thủ đích.”
(Tiếu lâm quảng kí – Cơ thích bộ)
PHIỀN NÃO
Có người hỏi rằng: “Tên gọi Phiền Trì là do ai đặt?” Một người khác đáp: “Do Khổng Tử đặt cho đó.” Anh nọ lại hỏi: “Tên gọi Phiền Khoái là do ai đặt?” Anh kia đáp: “Do Hán Cao Tổ đặt cho đó.” Anh nọ lại hỏi tiếp: “Thế tên gọi “phiền não” là do ai đặt?” Anh kia đáp rằng: “Đó là do người ấy tự đặt cho mình đó.”
Chú của người dịch
Chữ 樊:
âm đọc là Phiền.
Trong
“Hán
Việt tự điển”
của Thiều Chửu ghi rằng:
1-
Cái lồng chim
2-
Là cái phên quây vườn rau.
3-
Phiền nhiên 樊然: bối rối, hỗn tạp.
4-
Quây quanh.
5-
Giây thắng đái ngựa.
Ta
quen đọc là chữ phàn.
(Nhà
xuất bản Hồng Đức, 2015. Trang 279)
Tên nhân vật 樊迟, 樊哙 ta quen đọc là “Phàn Trì”, “Phàn Khoái.”
TIẾU LÂM QUẢNG
KÍ笑林广记:tập truyện cười do Du hí chủ nhân 游戏主人 đời Thanh thu thập biên soạn thành. Toàn sách chia làm 12 bộ, gồm:
- Cổ diễm bộ 古艳部 - Hủ lưu bộ 腐流部 - Thuật nghiệp bộ 术业部
- Hình thể bộ 形体部 - Thù bẩm bộ 殊禀部 - Khuê phong bộ 闺风部
- Thế huý bộ 世讳部 - Tăng đạo bộ 僧道部 - Tham lận bộ 贪吝部
- Bần cũ bộ 贫窭部 - Cơ thích bộ 讥剌部 - Mậu ngộ
bộ 谬误部
Những
truyện cười trong Tiếu lâm quảng kí
đa phần là của hai đời Minh Thanh, hình thức chủ yếu là những đoạn văn ngắn.
Truyện Phiền não ở Cơ thích bộ.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/4/2024
TIẾU LÂM QUẢNG KÍ
笑林广记
(Thanh) Du Hí chủ nhân 游戏主人 biên soạn
Tang Thánh Đồng 桑圣彤
chú dịch
Sùng Văn thư cục, 2007