KHI TOAN XE CHỈ KHI ĐÒI XUẤT QUAN (1646)
Xe chỉ : Tức xe duyên vợ chồng, điển xuất từ câu chuyện Vi Cố
韦固được
chép trong Tục huyền quái lục 续玄怪录của Lí Phúc Ngôn 李复言đời Đường.
Vi Cố 韦固 người Đỗ Lăng 杜陵, lúc nhỏ đã mồ côi. Một hôm đến trọ ở quán phía nam Tống
Thành 宋城, gặp một dị nhân đang ngồi trên bậc thềm
tựa vào cái túi mà kiểm sách dưới ánh trăng. Vi Cố hỏi, người nọ đáp rằng:
- Đó là sách chép việc hôn nhân trong thiên hạ.
Vi Cố lại hỏi trong túi đựng vật gì? Người nọ đáp:
- Những sợi dây đỏ, dây đỏ này dùng để buộc chân đôi vợ chồng lại, sống
gắn kết với nhau. Tuy là cừu thù, hoặc sang hèn cách biệt, hoặc cách xa tận
chân trời, người Ngô kẻ Sở, khi đã buộc nhất định không thể tránh được.
(“Thành ngữ đại từ điển”. Bắc Kinh: Thương vụ ấn thư quán Quốc tế hữu hạn công
ti, 2004)
Trong truyền thuyết dân gian Trung Quốc, ông lão dưới trăng (tức “nguyệt hạ lão nhân” 月下老人) dùng dây đỏ này buộc chân đôi nam nữ khiến họ trở thành vợ chồng. Thành ngữ “xích thằng hệ túc” 赤绳系足 (dây đỏ buộc chân), hoặc “xích thằng”, “dây đỏ”, “dây tơ hồng” “chỉ hồng” hoặc “xe chỉ”, “xe dây” ... ý nói việc hôn nhân do nguyệt lão mai mối. Cũng dùng để chỉ duyên chồng vợ.
Từ khi gặp gỡ họ Mai
Khi toan xe chỉ khi đòi xuất quan
(Nhị độ mai
1645 - 1646)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 10/4/2024