早春怨
春去春來
花開花謝
幾度桃梅
夢裏舒懷
鷄鳴一次
落步塵埃
油鹽米醋醬柴
背負重
盤中素齋
似桂根荄
開門出汗
灑滿青苔
Xuân
khứ xuân lai
Hoa
khai hoa tạ
Kỉ độ
đào mai
Mộng
lí thư hoài
Kê
minh nhất thứ
Lạc bộ
trần ai
Du
diêm mễ thố tương sài
Bối phụ
trọng
Bàn
trung tố trai
Tự quế
căn cai
Khai
môn xuất hãn
Sái
mãn thanh đài
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 13/3/2024
Kỉ độ đào mai 幾度桃梅: Điển xuất từ bài Đào hoa nguyên kí 桃花源記 của
Đào Tiềm 陶潛 và điển “La phù mộng” 羅浮夢.
Đào hoa nguyên kí 桃花源記:
Vào niên hiệu Thái Nguyên 太元 triều
Tấn, có người ở Vũ Lăng 武陵 làm
nghề đánh cá, ngày nọ men theo giòng nước chèo thuyền đi, quên cả lộ trình xa gần.
Bỗng bắt gặp một rừng hoa đào mọc hai bên bờ dài khoảng mấy trăm bước, bên
trong không có loài cây nào khác, cỏ xanh tươi tốt, hoa rụng rực rỡ. Ngư phủ cảm
thấy kì lạ lại tiếp tục tiến vào, muốn biết tận cùng của rừng đào. Nơi tận cùng
lại là nơi nguồn nước, gặp một ngọn núi, núi có một cửa động hẹp, trong động dường
như có ánh sáng. Thế là ngư phủ xuống thuyền từ cửa động bước vào. Mới đầu thì
hẹp, chỉ lọt được một người, đi thêm mấy chục bước, đột nhiên rộng lớn ra, một
vùng đất bằng phẳng, nhà cửa chỉnh tề, ruộng đất phì nhiêu, ao hồ tốt đẹp, có cả
rừng dâu rừng trúc. Trong ruộng đường nhỏ ngang dọc tương thông, khắp nơi nghe
được tiếng gà gáy tiếng chó sủa. Trong ruộng người qua kẻ lại làm việc chăm chỉ,
nam nữ ăn mặc cũng giống với người bên ngoài. Người già và trẻ con đều an nhàn
thư thái. Trông thấy ngư phủ, người trong làng vô cùng kinh ngạc, hỏi từ nơi
nào đến. Ngư phủ kể lại tường tận Thế là họ mời về nhà, làm gà bày rượu mở tiệc
khoản đãi. Mọi người trong làng nghe nói cũng đều đến hỏi thăm tin tức. Họ nói
rằng tổ tiên của họ vì tránh loạn thời Tần đã đưa vợ con cùng người làng đến
nơi này, từ đó không ra nữa, cách tuyệt với thế giới bên ngoài. Hỏi ngư phủ lúc
này là triều đại nào, họ chẳng biết qua triều Hán, càng khỏi phải nói đến hai
triều Nguỵ Tấn. Ngư phủ kể lại tường tận những gì mình biết. Nghe xong mọi người
đều cảm thán, họ mời ngư phủ về riêng nhà mình để khoản đãi. Ngư phủ lưu lại mấy
ngày, sau đó cáo từ ra về, người trong làng dặn không nên nói với ai về nơi
này. Ngư phủ tìm thuyền rồi thuận theo giòng nước trở ra, đi qua nơi nào đều
đánh dấu. Sau khi về quận thành, ngư phủ đến chỗ của Thái thú kể lại sự việc.
Thái thú lập tức sai người cùng ngư phủ đi tìm những dấu đã đánh, nhưng cuối
cùng lạc mất phương hướng, tìm không thấy lối vào nguồn đào.
La Phù mộng 羅浮夢: Truyền thuyết kể rằng,
khoảng niên hiệu Khai Hoàng 開皇
nhà Tuỳ, Triệu Sư Hùng 趙師雄đến núi La
Phù 羅浮gặp được một cô gái xinh đẹp,
cả hai cùng uống rượu chuyện trò. Sư Hùng cảm thấy mùi thơm vây lấy cô gái,
ngôn ngữ thanh lệ, bèn uống đến say. Lúc tỉnh dậy, thấy mình đang nằm dưới gốc
cây mai lớn. Về sau người ta dùng “La Phù mộng” 羅浮夢 để chỉ hoa mai.
Du
diêm mễ thố tương sài 油鹽米醋醬柴:
dầu. muối, gạo, giấm, tương, củi … Mượn ý từ câu ngạn ngữ của Trung Quốc:
Khai môn thất
kiện sự, sài mễ du diêm tương thố trà
開門七件事,柴米油鹽醬醋茶
(Mỗi ngày mở cửa ra là phải lo bảy thứ, đó là củi, gạo, dầu
muối, tương, giấm, trà)
Bảy món này không thể thiếu được trong
cuộc sống thường ngày trong gia đình của bách tính bình dân.