甘州歌
桂伐吳剛不日閑
朝來暮去伴艱難
而今若有堅心志
必把韶華照世間
CAM CHÂU CA
Quế phạt Ngô Cương bất nhật nhàn
Triêu lai mộ khứ bạn gian nan
Nhi kim nhược hữu kiên tâm chí
Tất bả thiều hoa chiếu thế gian
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 07/3/2024
Quế
phạt Ngô Cương bất nhật nhàn: 桂伐吳刚不日閑: Tức điển Ngô Cương chặt quế (Ngô Cương phạt quế 吳剛伐桂)
Ngô
Cương 吴剛
/ 吴刚còn gọi là Ngô Quyền 吴权, người Hà Tây 河西. Nhân lúc Ngô Cương ba năm rời nhà
đi học đạo, cháu của Viêm Đế 炎帝 là Bá Lăng 伯陵 tư thông với vợ Ngô Cương sinh được ba người con. Khi trở về
biết được, Ngô Cương giận dữ giết chết Bá Lăng, việc đó khiến thần mặt trời
Viêm Đế tức giận, đày Ngô Cương lên mặt trăng, sai chặt một cây bất tử, đó là
cây nguyệt quế 月桂.
Nguyệt Quế cao đến hơn 500 trượng, khi chặt hễ rút dao ra thì chỗ chặt liền lại
như cũ. Viêm Đế đã dùng hình thức vĩnh viễn lao động để trừng phạt Ngô Cương. Vợ
Ngô Cương cảm thấy áy náy xấu hổ với chồng nên đã sai 3 đứa con lên mặt trăng
làm bạn với Ngô Cương. Một đứa biến thành “con cóc”, một đứa biến thành “con thỏ”,
còn đứa thứ 3 thì không rõ. Có thuyết cho rằng đứa thứ ba biến thành con rắn.
(Theo
Ngô Cảnh Minh 吴景明:
“Thanh thiếu niên tối hỉ hoan đích thần thoại cố sự” 青少年最喜欢的神话故事. 2002)
Một
truyền thuyết khác.
Truyền
thuyết kể rằng, phía trước cung Quảng Hàn 广寒trên mặt trăng có cây quế cao hơn
500 trượng rất tươi tốt. Ngô Cương 吴刚người thời Tây Hán từng theo tiên tu đạo, đến thiên giới, phạm
phải sai lầm, tiên nhân đã biếm trích Ngô Cương đến mặt trăng chặt quế. Mỗi lần
chặt một nhát, khi rút dao ra, chỗ chặt liền lại như cũ, mấy ngàn năm như thế,
cây quế không tài nào chặt được.
Lí Bạch 李白có thơ rằng:
欲斫月中桂
持爲寒者薪
Dục chước nguyệt trung quế
Trì vi hàn giả tân
(Ta muốn lên cung trăng chặt lấy
những cành quế kia
Để tặng cho những người nghèo
trong thiên hạ làm củi sưởi)