韶光流轉
綠暗紅稀香已淺
嫩草青青
燕去鶯來杜武爭
碧天萬里
朱明氣爽南風起
樹上蟬鳴
火噴墻頭石榴傾
GIẢM LAN
Thiều
quang lưu chuyển
Lục ám hồng hi hương dĩ thiển
Nộn thảo thanh thanh
Yến khứ oanh lai đỗ vũ tranh
Bích thiên vạn lí
Chu minh khí sảng nam phong khởi
Thụ thượng thiền minh
Hoả phún tường đầu thạch lựu khuynh
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 02/01/2024
Lục ám hồng hi 绿暗红稀: Tức “màu xanh rậm rạp,
màu hồng thưa thớt”, ý nói thời gian đã
vào lúc cuối xuân đầu hạ. Cuối xuân hoa còn lại thưa thớt, đầu hạ cành lá đã rậm
rạp. Mượn từ câu trong bài Mộ xuân Sản thuỷ tống biệt 暮春滻水送别
của Hàn Tông 韩琮 thời
Đường:
Lục ám hồng hi xuất Phụng thành
Mộ vân lâu các cổ kim tình
Hành nhân mạc thính cung tiền thuỷ
Lưu tận niên quang thị thử thanh
绿暗红稀出凤城
暮云楼阁古今情
行人莫听宫前水
流尽年光是此声
(Đương lúc lá xanh đã rậm, hoa xuân đã
thưa, rời khỏi Kinh thành
Mây chiều sà xuống nơi lầu các, ẩn chứa
biết bao tình cảm u buồn xưa nay
Người đi xa chớ có nghe tiếng nước chảy ở
trước cung
Bởi vì làm trôi hết năm tháng chốn nhân
gian chính là tiếng đó)
https://baike.baidu.com/item/%E6%9A%AE%E6%98%A5%E6%B5%90%E6%B0%B4%E9%80%81%E5%88%AB
Câu
370 “thưa hồng rậm lục” trong “Truyện Kiều”, Nguyễn Du đã dịch từ cụm “lục ám hồng
hi” này.
Lần lần, ngày gió đêm
trăng
Thưa hồng rậm lục đã chừng xuân qua
(“Truyện Kiều” 369 – 370)
Đỗ
Vũ 杜宇: Một tên gọi khác của chim Đỗ
quyên 杜鵑.
Ngoài “Đỗ Vũ”, “Đỗ quyên”ra, chim Đỗ quyên có nhiều biệt xưng như: “Tử quy” 子规, “Tạ Báo” 谢豹, “Thôi Quy” 催归, “Đỗ phách” 杜魄, “Đỗ Vũ phách” 杜宇魄, “Thục phách” 蜀魄, “Thục vương phách” 蜀王魄, “Thục hồn” 蜀魂, “Thục đế hồn” 蜀帝魂, “Thục Vũ hồn” 蜀宇魂, “Thục quyên” 蜀鵑, “Vọng đế” 望帝…
Chu
minh 朱明: chỉ mùa Hạ. Trong Nhĩ nhã – Thích thiên 尔雅 - 释天 có viết:
Hạ vi chu minh
夏为朱明
(Mùa hạ gọi là chu minh)
Huấn
hỗ học gia Quách Phác 郭璞 thời Đông Tấn chú rằng:
Khí xích nhi quang
minh
气赤而光明
(Khí đỏ mà tươi sáng)
Hoả phún tường đầu thạch lựu
khuynh 火噴墻頭石榴傾:
Mượn ý từ câu 1308 trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du:
Dưới trăng quyên đã gọi hè
Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông
(“Truyện Kiều” 1307 – 1308)