踏雲行
虎躍龍騰
鯤鵬萬里
天高海闊男兒志
一鞭揮去歷風塵
夕陽幾度潮流水
任運相隨
行藏不二
冬來秋去嚴霜墜
怎能再續滿江紅
衝冠
ĐẠP VÂN HÀNH
Hổ dược long đằng
Côn bằng vạn lí
Thiên cao hải khoát nam nhi chí
Nhất tiên huy khứ lịch phong trần
Tịch dương kỉ độ triều lưu thuỷ
Nhậm vận tương tuỳ
Hành tàng bất nhị
Đông lai thu khứ nghiêm sương truỵ
Chẩm năng tái tục “Mãn giang hồng”
Xung quan
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 23/01/2024
Côn bằng vạn lí 鯤鵬萬里: Điển xuất từ thiên “Tiêu dao
du” 逍遙遊 trong
“Trang Tử” 莊子 :
北冥有魚, 其名為鯤. 鯤之大, 不知其幾千里也; 化而為鳥, 其名為鵬. 鵬之背, 不知其幾千里也, 怒而飛, 其翼若垂天之雲. 是鳥也, 海運則將徙於南冥. 南冥者, 天池也. “齊諧” 者, 志怪者也 “諧” 之言曰: “鵬之徙於南冥也, 水擊三千里, 摶扶搖而上者九萬里, 去以六月息者也 …..
Bắc minh hữu ngư, kì danh vi côn. Côn chi đại, bất tri kì kỉ thiên lí dã; hoá nhi vi điểu, kì danh vi bằng. Bằng chi bối, bất tri kì kỉ thiên lí dã, nộ nhi phi, kì dực nhược thuỳ thiên chi vân. Thị điểu dã, hải vận tắc tương tỉ vu nam minh. Nam minh giả, thiên trì dã. “Tề hài” giả, chí quái giả dã. “Hài” chi ngôn viết: “Bằng chi tỉ ư nam minh dã, thuỷ kích tam thiên lí, đoàn phù dao nhi thướng giả cửu vạn lí, khứ dĩ lục nguyệt tức giả dã. ….
(Biển
bắc có con cá, tên của nó là “côn”. Cá côn lớn, không biết đạt đến mấy ngàn dặm;
biến thành chim, tên của nó là “bằng”. Lưng chim bằng không biết rộng đến mấy
ngàn dặm, khi nó vỗ cánh bay, cánh của
nó trải ra như mây bên trời. Con chim đó, khi luồng khí trên biển chuyển động,
nó liền dời đến biển nam. Biển nam là ao trời, “Tề hài” là bộ sách ghi chép những
chuyện quái lạ. Sách đó có nói, khi chim bằng dời đến biển nam, nó giương cánh
vỗ nước làm sóng nước dâng cao ba ngàn dặm, nó nương theo gió lốc bay lên cao
chín vạn dặm, theo gió tháng Sáu mà rời biển bắc …..)
(“Trang Tử kim chú kim dịch” 莊子今注今譯 .Trần Cổ Ứng 陳鼓應 chú dịch. Bắc Kinh: Trung Hoa
thư cục, 2007)
Hành tàng 行藏: Thiên “Thuật nhi” 述而 trong “Luận ngữ” 論語 có câu:
Tử
vị Nhan Uyên viết: “Dụng chi tắc hành, xả chi tắc tàng, duy ngã dữ nhĩ hữu thị
phù!”
子謂顏淵曰: “用之則行, 舍之則藏, 唯我與爾有是夫!”
(Khổng
Tử nói với Nhan Uyên rằng: “Nếu dùng thì tích cực đem đạo ra thi hành; nếu không
dùng, thì sẽ ẩn với đạo. Chỉ có ta và con mới được như thế!”. )
Hành
tàng bất nhị 行藏不二: Mượn từ bài hát nói “Hành tàng” 行藏của Nguyễn Công Trứ:
Hành tàng bất nhị kì quan
行藏不二其觀
(Ra làm quan giúp đời và lúc ở ẩn,
hai quan niệm đó không khác nhau)
Mãn giang hồng 滿江紅: Tên một bài từ nổi tiếng tương
truyền là của Nhạc Phi 岳飛đời Tống.
怒发冲冠,
凭栏外,
潇潇雨歇.
抬望眼,
仰天长啸,
壮怀激烈.
三十功名尘与土,
八千里路云和月.
莫等闲,
白了少年头,
空悲切.
靖康耻, 犹未雪; 臣子恨, 何时灭! 驾长车踏破, 贺兰山缺. 壮志饥餐胡虏肉, 笑谈渴饮匈奴血.
待重头,
收拾旧山河,
朝天阙.
Nộ
phát xung quan, bằng lan ngoại, tiêu tiêu vũ yết. Đài vọng nhãn, ngưỡng
thiên trường khiếu, tráng hoài kích liệt. Tam thập công danh trần dữ thổ, bát
thiên lí lộ vân hoà nguyệt. Mạc đẳng nhàn, bạch liễu thiến niên đầu, không bi
thiết.
Tĩnh Khang sỉ, do vị tuyết; thần tử hận, hà thời
diệt! Giá trường xa đạp phá, Hạ Lan sơn khuyết. Tráng chí cơ xan Hồ lỗ nhục, tiếu
đàm khát ẩm Hung Nô huyết. Đãi trùng đầu, thu thập cựu sơn hà, triều thiên khuyết.
(Ta lòng đầy phẫn nộ, dường như mỗi sợi
tóc đều dựng đứng đẩy mũ cao lên. Trận mưa gấp vừa tạnh, dựa lan can nhìn ra
xa, sóng lòng trào dâng, ngửa mặt nhìn trời cao hét lớn. Năm nay đã ba mươi tuổi,
mà công danh có được chỉ như bụi đất; vào sống ra chết, đội trăng sao, tám ngàn
dặm đường chinh chiến ruổi giong nam bắc, một lòng báo quốc. Mong đừng để thời
gian trôi phí, đến lúc bạc đầu chỉ biết than thở bi thương.
Nỗi nhục Tĩnh Khang đến nay vẫn chưa rửa sạch; Làm một bề tôi, không ngày nào là không đau đáu, oán hận chứa đầy, biết đến bao giờ mới dẹp tan! Ta nhất định phải thống lĩnh ngàn vạn chiến xa, vung roi thẳng tiến, đạp bằng từng cửa khẩu ở núi Hạ Lan nơi mà quân Kim chiếm đóng. Thề rằng trong tiếng nói cười thắng lợi, sẽ ăn gan quân thù lấy no, uống máu quân thù giải khát. Đợi đến ngày thu phục lại được trọn vẹn giang sơn, sẽ dẫn binh báo tiệp về kinh thành triều kiến hoàng đế.)
http://baike.baidu.com/view/48122.htm