“LỤC THÂN BẤT NHẬN ” LÀ LỤC THÂN NÀO
Có một câu thành ngữ hình dung một người thiết
diện vô tư, không thông nhân tình, không nể mặt ai, gọi là “lục thân bất nhận” 六亲不认. Một
số người cảm thấy nghi hoặc đối với thành ngữ này.
Đúng vậy, trong cuộc sống cũng thường nghe nhiều người nói đến
từ “lục thân” 六亲này. Rốt cuộc “lục thân” 六亲chỉ những “thân” 亲nào?
Kì thực, về “lục thân” trước giờ cách nói không giống nhau.
Tra các sử liệu có liên quan, thế nào là “lục thân”, đại khái có 9 thuyết. Nhưng
thuyết mà có tính đại biểu nhất có 3.
Thứ 1: Trong Tả truyện – Chiêu Công nhị thập ngũ niên 左传 -
昭公二十五年có nói về “lục thân” là
Phụ tử 父子, huynh đệ 兄第, cô tả 姑姐,
sinh cữu 甥舅, hôn cấu 婚媾, nhân á 姻亚.
Theo Đỗ Dự 杜预đời Tấn chú thích:
Thê phụ viết hôn, trùng hôn
viết cấu, tế phụ viết nhân. Lưỡng tế tương vị viết á.
妻父曰昏, 重昏曰媾, 婿父曰姻. 两婿相谓曰亚.
(Phụ thân của vợ là “hôn”, đã có phối ngẫu rồi lại kết hôn
với người khác là “cấu”, phụ thân của rể là “nhân”. Hai rể gọi với nhau gọi là “á”.)
“Hôn”
昏là phụ
thân của vợ; “nhân” 姻là phụ thân của rể. “Lục thân” bao gồm cả người ngoài họ.
Thứ 2: Trong Lão Tử 老子có nói:
Lục thân bất hoà hữu hiếu từ;
quốc gia hôn loạn hữu trung thần.
六亲不和有孝慈; 国家昏乱有忠臣.
(Lục thân bất hoà có hiếu từ; quốc gia hỗn loạn có trung thần)
Vương Bật 王弼chú giải là:
Lục thân, phụ tử, huynh đệ,
phu phụ.
六亲, 父子, 兄弟, 夫妇也.
(Lục thân là cha con, anh
em, chồng vợ)
Thứ 3: Trong Hán thư – Giả Nghị truyện 汉书 -
贾谊传có nói:
Kiến cửu an chi thế, thành trường trị chi nghiệp, dĩ thửa
tổ miếu, dĩ phụng lục thân, chí hiếu dã.
建久安之势, 成长治之业, 以承祖庙, 以奉六亲, 至孝也.
(Kiến lập cục thế an định trường cửu, hoàn thành cơ nghiệp
bình trị lâu dài, để nối tiếp tổ tông, để phụng thờ lục thân, là chí hiếu vậy)
Học giả đời Đường Nhan Sư Cổ 颜师古chú dẫn lời của Ứng Thiệu 应劭:
Lục thân, phụ mẫu, huynh đệ,
thê tử dã.
六亲, 父母, 兄弟, 妻子也
(Lục thân là cha mẹ, anh em,
vợ con)
Tức phụ, mẫu, huynh, đệ, thê
tử, tử nữ.
Tổng hợp những điều trên, “lục thân” chủ yếu là chỉ phụ thân, mẫu thân, huynh, đệ, thê tử, tử nữ. Đây cũng là những người thân nhất với mình.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 03/01/2024
Nguồn
TRUNG QUỐC NHÂN ĐÍCH XƯNG HÔ
中国人的称呼
Biên soạn: Lưu Nhất Đạt 刘一达
Tranh vẽ: Mã Hải Phương 马海方
Bắc Kinh: Trung dịch xuất bản xã, 2022