HOÀNG LĂNG HỌ LÍ TRIỀU ĐƯỜNG
Lí
Uyên 李渊người Lũng
Tây 陇西kiến lập
triều Đường. Đường Cao Tổ Lí Uyên 唐高祖李渊(năm
566 – năm 635), tự Thúc Đức 叔德,
người Thành Kỉ 成紀Lũng Tây
陇西, vị hoàng đế khai quốc triều Đường.
Đường Thái Tông Lí Thế Dân 唐太宗李世民 (năm
598 – năm 649), vị hoàng đế thứ 2 của triều Đường, chính trị gia kiệt xuất, cũng
là chiến lược gia, quân sự gia, thi nhân. Lí Thế Dân từ nhỏ đã tùng quân, rất có
tài năng quân sự, chiến công hiển hách. Thời kì tại vị, về đối nội hưu dưỡng sức
dân, về đối ngoại, dẹp tan hỗn loạn và ổn định biên cương, mở ra thời “Trinh Quán
chi trị” 貞观之治trong lịch
sử Trung Quốc. Triều Đường dùng bác đại khí khái, khai phóng và khoan dung
trong lịch sử Trung Quốc, sáng tạo nên thời thịnh thế không gì so sánh lại. Khí
thế của Đại Đường đã đưa xã hội phong kiến Trung Quốc lên đến giai đoạn đỉnh thịnh.
18 vị hoàng đế họ Lí 李của
triều Đường đều được an táng tại quan trung Thiểm Tây, tục xưng là “Đường thập
bát lăng” 唐十八陵.
Chiêu lăng 昭陵của Đường Thái Tông Lí Thế Dân, đã khai sáng ra tiền
lệ các đế vương đời Đường tựa vào núi để xây lăng. Phía nam Chiêu lăng, lấy đế
vương lăng làm trung tâm, cấu thành quần thể mộ bồi táng hình cánh quạt to lớn,
là khu lăng mộ đế vương có quy mô lớn nhất trên thế giới.
Đa số văn vật của Chiêu lăng được lưu giữ ở nhà trưng bày bia đá của viện bảo tàng Chiêu Lăng, có danh xưng là “Chiêu lăng bi lâm” 昭陵碑林, 6 tấm phù điêu nổi tiếng trước mộ Lí Thế Dân được bảo tồn bên trong. Văn vật phát hiện được ở Chiêu Lăng đã phản ánh thành tựu nghệ thuật của những năm đầu nhà Đường.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 30/12/2023
Nguồn
HOẠ THUYẾT BÁCH GIA TÍNH
画说百家姓
Ban biên tập: Đồ giải kinh điển 图解经典
Bắc Kinh Liên hợp xuất bản công
ti, 2015