定西番
一騎速奔飛馬
妃子笑
荔枝來
起塵埃
聞說海棠春睡
美人顏未開
扶掖上亭猶醉
到天台
ĐỊNH TÂY PHIÊN
Nhất kị tốc bôn
phi mã
Phi tử tiếu
Lệ chi lai
Khởi trần ai
Văn thuyết Hải đường
xuân thuỵ
Mĩ nhân nhan vị
khai
Phù dịch thướng
đình do tuý
Đáo thiên thai
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 20/9/2023
Thượng
khuyết 上闋: Điển xuất từ 2 câu cuối trong
bài Quá Hoa Thanh cung 过华清宫 (bài 1) của Đỗ Mục 杜牧.
一骑红尘妃子笑
无人知是荔枝来
Nhất
kị hồng trần phi tử tiếu
Vô
nhân tri thị lệ chi lai
(Ngựa
trạm phi nhanh bốc lên những đám bụi hồng, nàng phi tử đang cười
Không
ai biết rằng quả lệ chi đã về đến Trường An)
Phi tử 妃子:
chỉ Dương Ngọc Hoàn 杨玉环, sủng phi của Đường Minh Hoàng
Lí Long Cơ 李隆基. Dương Ngọc Hoàn rất thích ăn
quả lệ chi tươi (trái vải), hàng năm Lí Long Cơ đều truyền lệnh vùng Tứ
Xuyên 四川, Quảng Đông 广东 dùng ngựa trạm phi thật nhanh vận chuyển đến Trường
An 长安, vì việc này mà rất nhiều người
đã chết vì chạy.
(Triệu Tiểu
Văn 赵小文: “Cổ thi văn giám thưởng bảo khố”
古诗文鉴赏宝库)
Hạ khuyết 下闋: Điển xuất từ điển cố “Hải đường xuân thuỵ” 海棠春睡.
Theo Thích Huệ
Hồng 释惠洪đời
Tống trong Lãnh Trai dạ thoại 冷斋夜话:
Đường Minh
Hoàng 唐明皇lên
Trầm Hương đình 沉香亭,
cho triệu Thái Chân phi 太真妃 (tức Dương Quý phi) đến, lúc bấy giờ đã sang giờ Mão mà
Thái Chân vẫn chưa tỉnh dậy, sai Cao Lực Sĩ 高力士bảo các thị nữ xốc nách nàng đưa
đến. Phi Tử say, nhan sắc tàn tạ, tóc rối trâm lệch, không thể tái bái. Đường
Minh Hoàng cười bảo rằng:
Khởi phi tử tuý, trị hải đường
thuỵ vị túc nhĩ.
岂妃子醉, 直海棠睡未足耳
(Há
phi tử còn say, như hoa hải đường ngủ chưa đủ giấc)
Đây chính là
nguồn gốc của điển cố “Hải đường xuân thuỵ” .
https://baike.baidu.com/item/%E6%B5%B7%E6%A3%A0%E6%98%A5%E7%9D%A1%E5%9B%BE/793101