VỊ HOÀNG ĐẾ ĐẦU TIÊN TẾ TỰ KHỔNG TỬ LÀ
AI
Vị hoàng đế khai sáng truyền thống tế tự Khổng Tử 孔子hơn 2000 năm ở Trung Quốc là Hán Cao Tổ Lưu Bang 汉高祖刘邦.
Năm Hán
Cao Tổ thứ 12 (năm 195 trước công nguyên), Hoài Nam Vương Anh Bố 淮南王英布 (1) phản loạn, Lưu Bang đích thân đánh dẹp, Tháng 10 năm
đó sau khi thắng lợi, Lưu Bang về triều, trên đường có đi ngang qua quê nhà huyện
Bái 沛. Truyền thuyết kể rằng, dân làng vô cùng kính trọng vị
hoàng đế áo vải này, họ nhiệt tình nghinh đón. Lưu Bang đã ở vào tuổi xế chiều
đối với tình cảnh này vô cùng cảm động, nên lưu lại cùng yến tiệc với dân làng.
Sau đó, vào tháng 11, Lưu Bang đột nhiên lâm thời thay đổi lộ trình, đưa đoàn
người đến Lỗ Thành 鲁城 (nay là Khúc Phụ 曲阜Sơn
Đông 山东), dung lễ tế Thái lao 太牢long
trọng nhất để tế Khổng Tử, đồng thời phong cho người cháu đời thứ 9 là Khổng Đằng
孔腾làm Phụng Tự Quân 奉祀君,
vì thế trở thành vị hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc tế tự Khổng Tử.
Vì sao Lưu Bang quyết định tế tự Khổng Tử? sử liệu không hề ghi chép. Kì thực, Lưu Bang từ rất sớm, nhân vì bản thân văn hoá không có nhiều, lại không tôn sùng học thuyết Nho gia, ghét nho thần và nho sinh. Khi Lưu Bang vừa mới lên ngôi hoàng đế, đại thần đa phần là võ thần đánh dẹp thiên hạ, lúc lên triều huyên náo, không ra thể thống gì, thậm chí có người vung kiếm chém cột trụ cung điện. Nho thần Thúc Tôn Thông 叔孙通 từ Khúc Phụ 曲阜mời đến 30 vị danh nho học giả, cùng nghĩ cách chế định một bộ lễ nghi để thể hiện hoàng quyền chí thượng. Sau khi thi hành, đã có được trật tự chỉnh tề, các đại thần rất cung kính. Lưu Bang lúc bấy giờ mới hiểu được mùi vị làm hoàng đế, thế là bắt đầu coi trọng Nho học, đến khi về già bái tế Khổng Tử, trở thành vị hoàng đế đầu tiên tế tự Khổng Tử.
Chú của người
dịch
1- Anh Bố 英布 (? – năm 195 trước công nguyên): Người huyện Lục 六 (nay
là Lục An 六安 An Huy 安徽), vì thời Tần phạm pháp bị phạt “kình hình” 黥刑(thích chữ lên mặt), nên cũng gọi là “Kình Bố” 黥布. Ông là danh tướng cuối đời Tần đầu đời Hán, Hạng Vũ 项羽phong ông làm Cửu Giang Vương 九江王,
sau phản Sở quy Hán. Anh Bố 英布cùng với Hàn Tín 韩信, Bành Việt 彭越gọi chung là “Hán sơ
tam đại danh tướng” 汉初三大名将. Sau khi triều Hán kiến lập, phong ông làm Hoài Nam
Vương 淮南王. Do bởi triều đình liên tiếp tiêu diệt các Vương khác
họ (dị tính Vương), lại thêm có người cáo phát ông có ý đồ mưu phản, Anh Bố
trong lòng không yên, thế là vào năm 196 trước công nguyên khởi binh phản Hán,
bị Lưu Bang đánh bại. Lúc Anh Bố đào vong bị cậu vợ là Ngô Thần吴臣sai dân làng giết chết.
https://zh.wikipedia.org/zh-hans/%E8%8B%B1%E5%B8%83
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 25/9/2023
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013