Dịch thuật: Bất khả đồng nhật nhi ngữ (Thành ngữ cố sự)

 

BẤT KHẢ ĐỒNG NHẬT NHI NGỮ

不可同日而语

Không thể nói trong cùng một ngày

Giải thích: Không thể bàn luận trong cùng một thời gian . Hình dung cả hai sự việc khác nhau rất xa, không thể cùng một lúc bàn luận

Xuất xứ: Hán . Lưu Hướng 刘向: Chiến quốc sách – Triệu sách nhị 战国策 - 赵策二

          Thời Chiến Quốc, Tô Tần 苏秦kiến nghị sáu nước Yên , Triệu , Hàn , Nguỵ , Tề , Sở liên hiệp lại, cùng đối phó với Tần .

          Để thực hiện chủ trương “hợp tung” 合纵của mình, Tô Tần trước tiên đến nước Triệu, dùng lời lẽ uyển chuyển nói với Triệu Vương:

- Hiện nay cương vực của quý quốc hơn 2000 dặm, quân đội mấy chục vạn, chiến xa mấy ngàn cỗ, chiến mã mấy vạn con, lương thực đủ để dùng trong 10 năm. Từ địa hình mà nói, phía tây có Thường sơn 常山, phía nam có Hà Chương 河漳, phía đông có Thanh Hà 清河, phía bắc gần nước Yên . Trước mắt nước Tần nhìn chằm chằm, muốn nuốt tươi quý quốc, nhưng chần chừ không dám động binh chinh phạt, là lo sợ chủ ý của nước Hàn và nước Nguỵ đánh mình. Cho nên nói, hai nước Hàn, Nguỵ cũng là bình phong của quý quốc. Nhưng một khi Tần chiếm được Hàn, Nguỵ, thì hoạ lớn đến với quý quốc. Nhớ lại thời trước, ông Nghiêu không có địa bàn gì, ông Thuấn một chút đất đai cũng không có, nhưng lại chiếm được thiên hạ. Ông Vũ bộ thuộc chưa đến 100, nhưng lại thành lãnh tụ của chư hầu. Thành Thang 成汤Chu Vũ Vương 周武王cũng chẳng qua có 3000 sĩ tốt, 300 chiến xa, cũng làm được thiên tử. Đó là vì lí do gì? Bởi vị họ đều có tầm nhìn xa. Bậc quân chủ thánh minh có thể rõ được nước địch mạnh yếu, nắm được số mục sĩ binh của mình, tướng sĩ giỏi hoặc kém, không cần phải đợi đến lúc giết địch trên chiến trường; đối với việc thắng bại, tồn vong thì trong lòng đã có tính toán. Tôi xem qua bản đồ các nước, đất đai của sáu nước lớn hơn Tần gấp 5 lần, quân đội của sáu nước nhiều hơn Tần gấp 10 lần. Nếu sáu nước hợp thành nhất thể, cùng thảo phạt nước Tần, Tần nhất định thất bại. Nhưng hiện nay các nước của các ngài không tính toán lâu dài, chỉ nhất mực tính việc khuất phục nước Tần, tình nguyện làm thần tử cho người ta. Các ngài cần biết rằng, đánh bại nước địch và bị nước địch đánh bại, người khác làm thần tử cho mình và mình làm thần tử cho người khác, hai cảnh ngộ ấy không thể nói trong cùng một ngày được. Ý kiến của tôi xin đại vương suy nghĩ kĩ.

Triệu Vương cảm thấy rất hứng thú với chủ trương của Tô Tần, quyết định phong ông ta làm Vũ An Hầu 武安侯, cấp cho 100 cỗ xe, 2 vạn lượng vàng, 100 đôi bạch ngọc và nhiều lụa là vải vóc, quần áo, để ông ta đi thuyết phục mấy nước kia.

                                                                 Huỳnh Chương Hưng

                                                              Quy Nhơn 15/9/2023

Nguyên tác Trung văn

 BẤT KHẢ ĐỒNG NHẬT NHI NGỮ

不可同日而语

TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP

中国成语故事总集

(tập 1)

Chủ biên: Đường Kì 唐麒

Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004

Previous Post Next Post