HỌ HOÀNG (HUỲNH) 黃
Xuất phát từ tính Doanh 嬴, có thể truy ngược lên đến thủ lĩnh Bá Ích 伯益 của bộ lạc Đông Di 东夷, hậu duệ của Bá Ích kiến lập nước Hoàng 黄, con cháu đời sau lấy tên nước làm họ (tính 姓).
Tự hình
của chữ 黄 (hoàng / huỳnh) rất giống hình người, trước ngược đeo
một miếng ngọc bội, tức ngọc “hoàng” 璜. 黄 là chữ gốc của chữ 璜,
mượn chỉ màu sắc. 黄 thường được dùng để biểu thị “khô, khô úa”, như “Minh
nhật hoàng hoa” 明日黄花; nhưng cũng cò có ý “tốt đẹp”, như “hoàng cốc” 黄谷, chính là cốc vật phong phú tốt đẹp.
Hiện tại,
“hoàng” 黄còn biểu thị ý nghĩa “sụp đổ, việc xấu”, ví dụ như nói
“mỗ sự hoàng liễu” 某事黄了(thôi rồi việc đó).
Ngoài ra, “hoàng” 黄 còn là cách nói tắt của “Hoàng hà” 黄河 “Hoàng Đế” 黄帝. “Hoàng” 黄trong con cháu Viêm Hoàng 炎黄chính
là nói đến Hoàng Đế 黄帝.
“Hoàng” 黄 còn được dùng để chỉ trẻ con và người già, như “hoàng khẩu” 黄 口 là chỉ trẻ con; còn “hoàng phát” 黄发là chỉ người già. Trong Đào hoa nguyên kí 桃花源记 của Đào Uyên Minh 桃渊明có câu “hoàng phát thuỳ thiều” 黄发垂髫chính là nói người già và trẻ con.
Tìm về nguồn
cội
Tổ tiên
xa xưa nhất của họ Hoàng (Huỳnh) 黄 phát nguyên ở lưu vực sông Tây Lạp Mộc Luân 西拉木伦của Nội Mông ngày nay, nhân vì sùng bái hoàng oanh
trong số các loài chim mà tự xưng là “hoàng tộc” 黄族,
“hoàng nhân” 黄人. Về sau hoàng nhân dời sang phía đông tiến vào bán đảo
Sơn Đông 山东, kết nhân duyên với bộ lạc Kim Thiên Thị 金天氏 của
Thiếu Hạo 少昊, đại thủ lĩnh của liên minh bộ lạc Đông Di nơi đó, dần
trở thành một chi trong 9 chi mạnh của bộ lạc Đông Di. Khởi nguyên của những
người mang họ Hoàng 黄hiện nay đại đa số là từ Hoàng tộc sau khi dung nhập
vào bộ lạc Đông Di của Thiếu Hạo mà ra.
Một chi
chủ yếu nhất của họ Hoàng 黄 bắt nguồn từ tính Doanh 嬴,
Hậu nhân của Thiếu Hạo 少昊 là thủ lĩnh Bá Ích 伯益của liên minh bộ lạc Đông Di, nhân vì có công nên được
ông Thuấn 舜 ban
cho họ Doanh 嬴, ông có 14 chi hậu duệ, trong đó có một chi họ Hoàng 黄. Tổ tiên họ Hoàng vào cuối đời Thương đầu đời Chu kiến
lập nước Hoàng 黄, gọi là “Hoàng Tử quốc” 黄子国.
Thời Xuân Thu, Hoàng Tử quốc là một trong những cường quốc có thể chống đối với
nước Sở bá chủ, nhưng cuối cùng do vì sơ ý đã bị nước Sở diệt. Con cháu nối đời
lấy “Hoàng” 黄 làm
họ (“Xuân Thu” 春秋). Cho nên dất
phát nguyên của chi họ Hoàng này tại huyện Hoàng Xuyên 潢川thành
phố Tín Dương 信阳 tỉnh
Hà
Theo
ghi chép trong Cổ kim tính thị thư biện
chứng 古今姓氏书辩证 và Đông Di nguyên lưu sử 东夷源流史, còn có một
chi họ Hoàng 黄khác cũng là con cháu đời sau của Thiếu Hạo 少昊, cũng kiến lập nước Hoàng 黄,
bị nước Tấn diệt vào thời Xuân Thu tảo kì, nhưng họ Hoàng 黄 này đã không thể khảo thế hệ.
Một chi
họ Hoàng 黄khác xuất phát từ tính Cơ 姬,
là con cháu đời sau của Hoàng Đế 黄帝. Tiên tổ là Lục
Chung 陆终, con của Ngô Hồi 吴回,
thủ lĩnh tộc Trọng Lê thị 重黎氏, cho nên trong huyết
mạch của họ Hoàng Lục Chung kì thực có thành phần song trùng của tính Cơ 姬 và
tính Doanh 嬴. Nhưng do bởi bản thân Chuyên Húc 颛顼 là
cháu của Hoàng Đế 黄帝, lại kiêm thủ lĩnh của liên minh hai đại bộ lạc là
Hoa Hạ 华夏và Đông Di 东夷, nhân đó mà họ
Hoàng Lục Chung tôn Hoàng Đế 黄帝làm tổ tiên. Nhưng đất
phát nguyên của họ Hoàng Lục Chung đến nay là một ẩn số chưa có lời giải đáp, vẫn
còn đang tranh nghị (“Trung Hoa tính thị
thông khảo” 中华姓氏通考)
Ngoài
ra, trải qua các đời, trong một số dân tộc thiểu số cũng có họ Hoàng 黄.
Cho
nên, đất phát nguyên chủ yếu của họ Hoàng 黄
tại huyện Hoàng Xuyên 潢川tỉnh Hà
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 21/8/2023
Nguồn
HOẠ THUYẾT BÁCH GIA TÍNH
画说百家姓
Ban biên tập: Đồ giải kinh điển 图解经典
Bắc Kinh Liên hợp xuất bản công ti, 2015