Sáng tác: Hạ thánh triều - Thánh triều cổ giả xưng Nghiêu Thuấn (HCH)

 

賀聖朝

聖朝古者稱堯舜

義仁兼才俊

黎元安逸日從容

盛世歡歌頌

先憂眾庶

不知不慍

富之衣裳潤

教之廉恥重於金

聖王賢君訓

HẠ THÁNH TRIỀU

Thánh triều cổ giả xưng Nghiêu Thuấn

Nhân nghĩa kiêm tài tuấn

Lê nguyên an dật nhật thung dung

Thịnh thế hoan ca tụng 

Tiên ưu chúng thứ

Bất tri bất uấn

Phú chi y thường nhuận

Giáo chi liêm sĩ trọng ư kim

Thánh vương hiền quân huấn

Huỳnh Chương Hưng

Quy Nhơn 21/7/2023

Lê nguyên 黎元: Tức bách tính, dân chúng. Điển xuất từ trong Xuân Thu phồn lộ 春秋繁露 của Đổng Trọng Thư 董仲舒đời Hán:

Cứu chi giả, tỉnh cung thất, khứ điêu văn, cử hiếu đễ, tuất lê nguyên.

救之者, 省宮室, 去雕文, 舉孝悌 恤黎元

(Cách để cứu giúp đó là giảm bớt cung thất, bỏ đi những chạm khắc rườm rà, tuyển chọn tiến cử những người hiếu đễ, chu cấp cho dân nghèo khổ)

Tiên ưu 先憂: Mượn từ câu của Phạm Trọng Yêm 范仲淹 đời Tống trong bài Nhạc Dương Lâu kí 岳陽樓記:

Tiên thiên hạ chi ưu nhi ưu, hậu thiên hạ chi lạc nhi lạc

先天下之憂而憂, 後天下之樂而樂

(Lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ)

Bất tri bất uấn 不知知不慍: Mượn từ câu ở thiên Học nhi 學而trong Luận ngữ 論語:

Nhân bất tri nhi bất bất bất diệc quân tử hồ?

人不知而不慍不亦君子乎

(Người ta chẳng hiểu mình mà mình không hề giận họ, đó cũng chẳng phải là quân tử sao?)

Phú dân 富民và Giáo dân 教民: Mượn ý ở thiên Tử Lộ 子路 trong Luận ngữ 論語 :

          Tử thích Vệ, Nhiễm Hữu bộc. Tử viết: ‘Thứ hĩ tai!’ Nhiễm Hữu viết: ‘Kí thứ hĩ, hựu hà gia yên?’ Viết: ‘Phú chi.’ Viết: ‘Kí phú hĩ: ‘Hựu hà gia yên?’ Viết: ‘Giáo chi.’

          子適衛, 冉有仆. 子曰: ‘庶矣哉!’ 冉有曰: ‘既庶矣, 又何加焉?’ : ‘富之.’ : ‘既富矣, 又何加焉?’ : ‘教之.’

          (Khổng Tử đi đến nước Vệ, Nhiễm Hữu đánh xe. Khổng Tử bảo rằng: ‘Dân đông đúc thay!’ Nhiễm Hữu nói rằng: ‘Dân đã đông rồi thì nên làm gì?’ Khổng Tử bảo rằng: ‘Nên làm cho dân giàu có lên.’ Nhiễm Hữu lại hỏi: ‘Dân đã giàu rồi thì nên làm gì nữa?’ Khổng Tử bảo rằng: ‘Nên giáo  dục cho dân.”

Previous Post Next Post