QUẢN CHI TÓC TRẮNG NỠ NÀO NỐI DÂY (1028)
Nối
dây: Tức “tục huyền” 續弦. Thời cổ lấy đàn cầm
琴 đàn sắt 瑟 để ví vợ chồng, vì
thế lúc người vợ qua đời, gọi là “đoạn huyền” 斷弦 tức đứt dây
đàn, người chồng đi thêm bước nữa gọi là “tục huyền” 續弦 tức nối dây
đàn. Địch Hạo 翟灝 đời
Thanh trong Thông tục biên – Phụ nữ 通俗编 - 妇女 có nói:
Kim tục vị tang thê viết đoạn huyền, tái thú viết tục huyền.
今谓丧妻曰断弦, 再娶曰续弦
(Nay tục gọi vợ mất là đoạn huyền, người chồng đi thêm bước nữa gọi là
tục huyền)
Tương truyền, Du Bá Nha 俞伯牙thời Xuân Thu giỏi
đánh đàn, người vợ của ông rất tán thưởng tài nghệ của ông. Về sau vợ của Du Bá
Nha bệnh nặng, mặc dù hết lòng chữa trị, nhưng bệnh tình không thuyên giảm.
Nhìn thấy tình cảnh đó, Du Bá Nha trong lòng như lửa đốt. Đột nhiên một ngày nọ
tinh thần của người vợ chuyển biến tốt, muốn nghe chồng đàn một khúc. Du Bá Nha
vội lấy đàn đàn lên, mong qua tiếng đàn người vợ sẽ vui mừng mau khoẻ lại. Du Bá
Nha đàn hết khúc này sang khúc khác. Đương lúc nhã hứng lên cao, bỗng nhiên dây
đàn đứt. Cũng chính lúc đó, không còn nghe tiếng rên của người vợ nữa. Du Bá
Nha vội chạy đến bên giường, người vợ đã qua đời. Du Bá Nha vô cùng đau khổ, từ
đó ông không đàn nữa.
Một năm sau, bạn của Du Bá Nha giới thiệu cho ông người mới, Du Bá Nha
vốn không có ý định lấy vợ nữa, nhưng vì mọi người một lòng khuyên giải, ông
đành miễn cưỡng đồng ý. Không ngờ, Du Bá Nha nhìn thấy cô gái đó đã có cảm
tình, cô gái thấy ông tài hoa cũng đồng ý làm vợ, nhưng cô gái ra điều kiện, muốn
trước tiên nghe Bá Nha đàn một khúc.
Du Bá Nha về nhà lấy đàn, sau khi nối lại dây đàn đã đàn lên, từng khúc
từng khúc du dương, lúc như cao sơn lưu thuỷ, lúc như bích không phi vân, xuất
thần nhập hoá. Mọi người nghe say sưa, đàn dừng một lát sau mới tỉnh. Họ vỗ tay
tán thưởng, liền đồng ý hôn sự này.
Sau khi câu chuyện này truyền ra, trong dân gian bắt đầu dùng “tục huyền”
để chỉ sau tang vợ người chồng đi thêm bước nữa.
https://baike.baidu.com/item/%E7%BB%AD%E5%BC%A6/4408994
Tấc lòng thề
với trời cao
Quản chi tóc
trắng nỡ nào nối dây
(Nhị độ mai 1027 - 1028)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 10/7/2023