小重山
倏已多年塵未消
故鄉荒徑老
白雲飄
村前村後水東流
寒風裡
花落逐江潮
翹望得南風
解吾民之慍
得和風
阜民財又樂民心
天難問
誰作五弦琴
TIỂU TRÙNG SƠN
Thúc dĩ đa niên trần
vị tiêu
Cố hương hoang
kính lão
Bạch vân phiêu
Thôn tiền thôn hậu
thuỷ đông lưu
Hàn phong lí
Hoa lạc trục giang triều
Kiều vọng đắc nam
phong
Giải ngô dân chi uẩn
Đắc hoà phong
Phụ dân tài hựu lạc
dân tâm
Thiên nan vấn
Thuỳ tác ngũ huyền cầm
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 17/6/2023
Tích giả Thuấn tác
ngũ huyền cầm dĩ ca “
昔者舜作五弦琴以歌
“南風”
(Thời trước, Đế Thuấn làm ra đàn
năm dây để hát bài “
Và
trong Khổng Tử gia ngữ - Biện nhạc giải 孔子家语 - 辨乐解 cũng có đoạn:
Tích giả Thuấn đàn ngũ huyền chi cầm, tạo “
Nam phong chi huân
hề, khả dĩ giải ngô dân chi uấn hề.
Nam phong chi thời
hề, khả dĩ phụ ngô dân chi tài hề.
昔者舜弹五弦之琴, 造 “南风” 之诗. 其诗曰:
‘南风之薰兮,
可以解吾民之愠兮.
南风之时兮
可以阜吾民之财兮.’
(Thời
trước, Đế Thuấn đàn cây đàn năm dây, sáng tác bài thơ “
‘Gió
nam thổi mát, có thể giải trừ nỗi oán hận của dân ta.
Gió
nam thổi đúng lúc, có thể làm phong phú tài vật của dân ta’.)
Hoà
phong 和风: tức “khải phong” 凯风, cũng chính là “nam phong” 南风, gió mùa hạ.
Trong
Thi – Bội phong – Khải phong 诗 - 邶风 - 凯风có câu:
Khải phong tự nam
凯风自南
(Khải phong từ phương nam thổi đến)
Mã
Thuỵ Thần 马瑞辰
trong Mao thi truyện tiên thông giải 毛诗传笺通解 có nói:
Khải chi nghĩa bổn vi đại, cố “Quảng nhã”
vân: ‘Khải, đại dã.’ Thu vi liễm nhi chủ sầu, hạ vi đại nhi chủ lạc, đại dữ lạc
nghĩa chính tương nhân.
凯之义本为大, 故 “广雅” 云: ‘凯, 大也.’ 秋为敛而主愁 夏为大而主乐, 大与乐义正相因.
(Ý nghĩa của “khải” vốn là “đại” (lớn), cho nên trong “Quảng nhã” có nói: ‘Khải là đại.’ Mùa thu là “thu” (thu vào) chủ về “sầu” (buồn rầu), mùa hạ là “đại” (lớn), chủ về “lạc” (vui); “đại” và “lạc” về ý nghĩa nương vào nhau)