Dịch thuật: Nhà Thương (Trung Quốc lịch sử niên biểu)

 

NHÀ THƯƠNG

(Năm 1600 – năm 1046 trước công nguyên) 

          Triều Thương 商 là vương triều do ông Thang 汤kiến lập sau khi triều Hạ diệt vong, ban đầu định đô tại đất Bạc 亳 (nay là Thương Khâu 商丘Hà Nam 河南). Sau thời gian 100 năm kiến lập, chính cuộc triều Thương thường phát sinh động loạn, nhân đó Thương Vương từng nhiều lần dời đô. Triều Thương ở vào thời kì đỉnh thịnh của chế độ nô lệ, trước sau tổng cộng truyền 17 đời với 31 vương, kéo dài gần 600 năm.

Năm 1600 trước công nguyên

          Thương Thang 商汤 hội minh chư hầu tại Cảnh Bạc 景亳, lên ngôi thiên tử, triều Thương kiến lập từ đó, định đô ở đất Bạc 亳.

Năm 1300 trước công nguyên

          Bàn Canh 盘庚dời đô đến đất Ân 殷 (nay là phụ cận thôn Tiểu Đồn 小屯An Dương 安阳 Hà Nam 河南). Di chỉ Ân Khư 殷墟tức di chỉ đô thành của triều Thương hậu kì. Trong di chỉ Ân Khư, một số lượng lớn giáp cốt bên trên có khắc văn tự tảo kì – giáp cốt văn, đến nay là văn tự sớm nhất được phát hiện trong phạm vi Trung Quốc, có giá trị nghiên cứu cực kì quan trọng.

Năm 1250 – năm 1192 trước công nguyên

          Thời kì này là giai đoạn chấp chính của Vũ Đinh 武丁. Vũ Đinh nhậm dụng Phó Duyệt 傅说, Cam Bàn 甘盘, xuất thân là thợ, những kẻ sĩ hiền năng phụ chính, quốc gia được đại trị.

          Thời kì Vũ Đinh, nghề đúc thanh đồng khí phát đạt, xuất hiện lò rèn thông gió, đương thời đều dùng cả hai phương pháp: là phương pháp đúc chỉnh thể và phương pháp đúc rời bộ phận.

Năm 1075 trước công nguyên

          Đế Tân 帝辛 kế vị. Đế Tân chính là bạo quân Trụ Vương 纣王nổi tiếng trong lịch sử.

Năm 1046 trước công nguyên

          Trụ Vương thống trị bạo ngược, ham rượu dâm lạc, bỏ ngoài tai những lời can ngăn. Con của Văn Vương 文王là Vũ Vương Cơ Phát 武王姬发hưng binh phạt trụ, hai bên khai chiến tại Mục Dã 牧野, tướng sĩ của Trụ Vương lần lượt trở giáo phản lại, Trụ vương cuối cùng tự thiêu tại Lộc Đài 鹿台. Triều Thương từ đó diệt vong.

                                                           Huỳnh Chương Hưng

                                                           Quy Nhơn 17/5/2023

Nguồn

TRUNG QUỐC LỊCH SỬ NIÊN BIỂU

中国历史年表

Biên soạn: Phùng Tuệ Quyên 冯慧娟

Trường Xuân: Cát Lâm xuất bản tập đoàn cổ phần hữu hạn công ti, 2015