NGUỒN GỐC HỌ VẠN
Về nguồn gốc họ (tính) Vạn 万 / 萬 chủ yếu có 5 thuyết.
1- Xuất phát từ tính Cơ 姬,
lấy tên tự của tổ phụ làm họ.
Triều
Chu có quan Đại phu được thụ phong ở nước Nhuế 芮 (nay là phía
nam Ấp Thành 邑城 huyện
Đại Lệ 大荔 Thiểm
Tây 陕西), sử xưng là Nhuế Bá 芮伯.
Thời Xuân Thu, truyền đến Nhuế Bá Vạn 芮伯万, làm quan đến chức
Tư đồ của vương triều Chu, con cháu của ông dùng chữ “vạn”万 của tổ phụ làm họ.
2- Thời Xuân Thu, nước Tấn có quan Đại phu tên Hoa Vạn,
là đời sau của Tất Công Cao, nhân có công phò tá Tấn Hiến Công, được thụ phong ở
đất Nguỵ (nay là phía bắc Nhuế Thành Sơn Tây) cũng xưng là Nguỵ Vạn. Con cháu của
ông lấy chữ “vạn” của tổ phụ làm họ.
3- Xuất phát từ họ khác đổi sang.
Thời
Nam Bắc Triều, tại nước Nguỵ có tộc Tiên Ti 鲜卑với
họ phức là Thổ Vạn 吐万. Sau khi Hiếu Văn Đế 孝文帝 triều Tuỳ dời
đô đến Lạc Dương 洛阳, đã đổi sang họ đơn “Vạn” 万của
Hán tự.
4- Xuất phát từ “dĩ vạn nhân nhi phục thiên hạ” 以万人而服天下của Chu Vũ Vương 周武王,
về sau có người dùng “vạn” 万làm họ.
5- Xuất phát từ thời cổ có người tên là Dịch Diệp 奕叶, từng cư trú tại núi Vạn Tổ Vu 万组于 phía
bắc Âm sơn 音山. Đời sau của ông lấy nơi cư trú làm họ, dùng chữ đầu
của tên núi là “vạn” 万.
Họ Vạn 万 ước chiếm 0.24% nhân khẩu của dân tộc Hán trong cả nước, chiếm vị trí thứ 86.
Danh nhân
các đời
Thời Chiến Quốc có Vạn Chương 万, học trò của Mạnh Tử. Thời Đông Hán có danh tướng Vạn Tu 万. Thời Tuỳ có âm nhạc gia Vạn Bảo Thường 万. Thời Minh có y học gia Vạn Toàn万, võ tướng Vạn Biểu 万. Thời Thanh có hoạ gia Vạn Thọ Kì 万, Vạn Xuyên 万, từ điển gia Vạn Thụ 万, sử học gia Vạn Tư Đồng 万, kinh học gia Vạn Tư Đại 万.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/5/2023