NĂM YẾU TỐ UỐNG TRÀ DƯỠNG SINH
(kì 2)
Tam tri: Tri
trà phẩm, tri trà kĩ, tri trà ý
“Lưỡng dưỡng” 两养 (tức dưỡng thân và dưỡng tâm) đã mở ra cho chúng ta
cánh cửa lấy trà để dưỡng sinh, nhưng chân chính làm được việc lấy trà để dưỡng
thân dưỡng tâm, không hề là một việc dễ dàng. Điều đó cần đến việc chúng ta phải
hiểu bản thân trà có những gì, chí ít phải “tri trà phẩm, tri trà kĩ, tri trà
ý” 知茶品, 知茶技, 知茶意. Chỉ có nắm bắt được “tam tri” 三知, chúng ta mới có thể mở ra cuộc hành trình lấy trà để
dưỡng sinh.
“Tri trà phẩm” 知茶品 là bước đầu tiên trong “tam tri”, cũng là tiền để quan
trọng để thực hiện “lưỡng tri” còn lại kia. Chỉ có sau khi hiểu về trà, chúng
ta mới có thể pha được chén trà dưỡng sinh công hiệu, khiến thân tâm của bản
thân và trà hoàn toàn khế hợp.
Tại
Trung Quốc, trà đã có lịch sử mấy ngàn năm, đến nay đã hình thành 6 loại trà cơ
bản lớn. Trong đó, chỉ riêng trà có tên tuổi đã lên tới cả ngàn loại. Nếu thêm
các danh trà của các địa phương, cơ hồ không có cách nào để hình dung con số.
Chủng loại nhiều như vậy, trà phẩm nhiều như thế, cho dù mất mấy năm cũng chưa
chắc đã đếm hết. Nhưng xin yên tâm, người uống trà căn bản không cần phải bỏ
công sức ra nghiên cứu, chúng ta chỉ cần đối với loại trà mà mình ưa thích, hiểu
được mấy loại là được rồi.
Xét về
tình hình này, chúng ta cần hiểu rõ chúng loại và thuộc tính của trà. Việc đó
giống như thầy thuốc xem chứng bệnh mà ra toa thuốc, có sự hiểu biết đối với
trà sau khi thâm nhập, chúng ta có thể học được nhiều hơn những tri thức có
liên quan với trà, hiểu được càng nhiều về tính chất của trà, biết được thời tiết
nào nên uống loại trà nào … Như vậy, chúng ta đã hoàn thành bước đầu tiên trong
“tam tri”, đó là “tri trà phẩm”.
Tri trà kĩ知茶技: Sau khi có sự hiểu biết về chủng loại và thuộc tính
của trà, chúng ta bắt đầu bước thứ hai trong “tam tri” tức “tri trà kĩ” 知茶技. Gọi là “trà kĩ” 茶技chính
là nói phương pháp khác nhau về việc pha trà phẩm. Chỉ có nắm bắt phương pháp
pha loại trà mà mình ưa thích, thì trà tính mới có thể kích phát được tối đa hạn
độ, chúng ta cũng mới có thể đạt đến mục tiêu bồi dưỡng thân tâm một cách tốt
hơn.
Kì thực,
về việc pha trà như thế nào, sự tìm hiểu việc bồi dưỡng thân tâm như thế nào đã
bắt đầu từ thời cổ. Đời Đường, trà đã đón nhận sự huy hoàng lần đầu tiên trong
lịch sử của nó. Trong quyển Trà kinh 茶经do Trà thánh Lục
Vũ 陆羽 soạn lần đầu tiên đã giới thiệu toàn diện về sự phân
bố, sinh trưởng, trồng, hái, chế biến và phẩm giám trà. Ở đời Đường, cách chưng
hấp lục trà nhất thống thiên hạ, cách sao trà cũng được hoàn thiện, đồng thời
lưu truyền rộng rãi. Đến đời Tống, “điểm trà pháp” 点茶法thịnh
hành nhất thời. Trà phát triển đến đời Minh, xuất hiện “tán trà” 散茶. Tán trà thịnh hành trong thiên hạ ở cách pha một
nhúm trà (toát phao pháp 撮泡法) đã trở nên huy
hoàng. Kĩ thuật pha trà ở hai đời Minh Thanh đã tiến vào thời đại hoàn bị. Ngày
nay, kĩ thuật pha trà đã đã thành thể kết hợp giữa kĩ thuật pha trà với cảnh giới.
Cho nên nói, việc pha trà, nói khó không khó mà nói dễ cũng không dễ. Nhưng mấu
chốt chỉ cần tuân theo việc làm thế nào có thể phát huy trà tính, chúng ta đã
có thể dễ dàng nhẹ nhàng làm được việc là lấy trà dưỡng sinh, mà không cần chú
ý đến việc biểu diễn trà nghệ của chủng loại trà nào hoặc lí luận trà đạo cao
thâm.
“Tri trà ý” 知茶意 là
khâu cuối cùng của “tam tri”, cũng là khâu khó nhất của “tam tri”. Nó yêu cầu
chúng ta phải tinh xác hiểu rõ thuộc tính tinh thần của trà, đồng thời khi phẩm
trà đem tâm của mình với trà dung hợp làm nhất thể, lấy đó để đạt đến thanh thần
dưỡng tâm, cảnh giới tham thiền ngộ đạo.
Đối với
người phẩm trà, “tri trà ý” đề xuất yêu cầu càng cao. Đối với tình hình cơ bản
của trà, chúng ta cần biết rõ như lòng bàn tay, đối với ý cảnh của trà cần có sự
hiểu biết tường tận. Một li trà thơm mang lại cho chúng ta không chỉ sự thư
thái cho thân thể, mà còn mang đến cho chúng ta dư hương luôn vấn vít. Đức Phật
có nói: Cảnh do tâm sinh. Lúc dùng tâm để hiểu rõ trà phẩm, người và trà cả hai
hợp làm một. Nhân sinh như trà, trà như nhân sinh.
Cho nên, tri trà phẩm và trà kĩ là lấy trà làm tiền để cho sự bồi dưỡng thân tâm, và trà ý mới có thể khiến chúng ta lấy trà ngộ đạo, thể ngộ chân đế “thiền trà nhất vị” 禅茶一味.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 11/4/2023
Nguồn
TRUNG QUỐC TRÀ VĂN HOÁ
中国茶文化
Biên soạn: Trương Cảnh 张景
Thiên Tân: Thiên Tân khoa học kĩ thuật xuất bản xã,
2018.