KHẮP NGƯỜI VIỄN KHÁCH CƯ KÌ (809)
Cư kì: Tức “kì hoá khả cư” 奇貨可居.
“Kì hoá” 奇货: loại hàng hoá trân quý; “cư” 居: tích chứa lại. “Cư vật trí phú” 居物致富: gom góp hàng
hoá trân quý lại, đợi giá cao đem ra bán. Ví dựa vào sở trường chuyên môn nào đó của mình hoặc
nắm giữ một sự vật nào đó để mưu đồ tư lợi.
Thành
ngữ này xuất xứ từ Sử kí – Lã Bất Vi liệt
truyện 史记 - 吕不韦列传 của Tư Mã Thiên 司马迁
thời Tây Hán:
Tử Sở, Tần chư thứ nghiệt tôn, chí vu chư hầu,
xa thặng tiến dụng bất nhiêu, cư xử khốn, bất đắc ý. Lã Bất Vi cổ Hàm Đan, kiến
nhi lân chi viết:
“Thử kì hoá khả cư”
子楚, 秦诸庶孽孙, 质于诸候, 车乘不进用饶, 居处困, 不得意. 吕不韦贾邯郸, 见而怜之曰:
“此奇货可居”
(Tử Sở
là cháu Tần vương, làm con tin ở chư hầu, xe ngựa cùng vật dụng không đầy đủ, ở
vào cảnh khốn cùng có vẻ bất đắc ý. Lã Bất Vi lúc buôn bán ở Hàm Đan trông thấy
Tử Sở tỏ ý thương hại, nói:
“Món hàng quý giá này có thể buôn được đây”
(Nguồn:
Thành ngữ đại từ điển 成语大词典, Thương vụ ấn
thư quán, Quốc tế hữu hạn công ti. Trung Quốc – Bắc Kinh, 2004.)
“Viễn khách kì cư” 遠客居奇ở câu 809, ý nói khách từ phương xa đến buôn bán.
Khắp người viễn
khách cư kì
Tây Dương
chung cảng Cao Li riêng hàng
(Nhị độ mai 809 - 810)
Huỳnh Chương
Hưng
Quy Nhơn 28/4/2023