晏子使楚
(其一)
晏子使楚. 楚人以晏子短, 为小门于大门之侧而延晏子. 晏子不入, 曰: “使狗国者从狗门入. 今臣使楚, 不当从此门入.” 傧者更道, 从大门入. 见楚王. 王曰: “齐无人耶? 使子为使.” 晏子对曰: “齐之临淄三百闾, 张袂成阴, 挥汗成雨, 比肩继踵而在, 何为无人?” 王曰: “然则何为使子?” 晏子对曰: “齐命使, 各有所主. 其贤者使使贤主, 不肖者使使不肖主. 婴最不肖, 故宜使楚矣.”
ÁN TỬ SỨ SỞ
(kì nhất)
Án Tử sứ Sở. Sở nhân dĩ Án Tử đoản, vi tiểu môn vu đại môn chi trắc nhi diên Án Tử. Án Tử bất nhập, viết: “Sứ cẩu quốc giả tùng cẩu môn nhập. Kim thần sứ Sở, bất đương tùng thử môn nhập.” Tân giả canh đạo, tùng đại môn nhập. Kiến Sở Vương, Vương viết: “Tề vô nhân da? Sử tử vi sứ.” Án Tử đối viết: “Tề chi Lâm Tri tam bách lư (1), trương duệ thành âm, huy hãn thành vũ, bí kiên kế chủng nhi tại, hà vi vô nhân?” Vương viết: “Nhiên tắc hà vị sử tử?” Án Tử đối viết: “Tề mệnh sứ, các hữu sở chủ. Kì hiền giả sử sứ hiền chủ, bất tiếu giả sử sứ bất tiếu chủ. Anh tối bất tiếu, cố nghi sứ Sở hĩ.”
Chú thích
1- Tam bách lư 三百闾: Theo chế độ nhà Chu, cứ 25 hộ là 1 lư, như vậy 300 lư sẽ là 7500 hộ. Ở đây là hư chỉ, ý nói cực nhiều.
ÁN TỬ ĐI SỨ NƯỚC SỞ
(kì 1)
Án Tử đi sứ nước Sở, người nước Sở cho Án Tử là thấp lùn nên làm một cái lỗ nhỏ bên cạnh cửa lớn mời Án Tử theo lỗ đó mà vào. Án Tử không vào, nói rằng: “Người đi sứ nước chó thì theo lỗ đó mà vào. Nay thần đi sứ nước Sở, không nên vào theo lỗ đó.” Người nghinh tiếp tân khách dẫn Án Tử đổi sang cửa lớn để vào. Án Tử bái kiến Sở Vương, Sở Vương nói rằng: “Nước Tề hết người rồi à? Sao lại phái ông làm sứ thần.” Án Tử đáp rằng: “Đô thành Lâm Tri của nước Tề hơn 7000 hộ, chỉ cần mỗi người giơ tay áo lên thì có thể che cả mặt trời tạo thành bóng mát, chỉ cần mỗi người vấy một giọt mồ hôi thì cũng tạo thành mưa, người người kề vai nối gót nhau, sao lại nói là nước Tề hết người?” Sở Vương lại hỏi: “Thế thì tại sao lại phái người như ông làm sứ thần?” Án Tử đáp rằng: “Nước Tề phải sứ thần đều có đối tượng để đi sứ. Sứ giả nào hiền minh sẽ phái đi sứ vị quân chủ hiền minh, sứ giả nào chẳng ra gì sẽ phái đi sứ vị quân chủ chẳng ra gì. Thần Anh này là kẻ tệ nhất cho nên được phái đi sứ nước Sở.”
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 25/3/2023
Nguồn
https://baike.baidu.com/item/%E6%99%8F%E5%AD%90%E4%BD%BF%E6%A5%9A/162117